De Europese Commissie kan voortaan Europees geld inhouden als een lidstaat de rechtsstaat met voeten treedt. Het voorstel doorstond de juridische toets van het Europees Hof van Justitie.
Het Pools-Hongaarse beroep tegen het nieuwe ‘staatsrecht-mechanisme’ is door de Europese rechters verworpen. De goedkeuring van sancties tegen Polen en Hongarije hing al een tijdje in de lucht. De Commissie treedt hiermee niet buiten haar bevoegdheid, omdat het gaat om de begroting en financiële belangen van de EU.
Eerder bestond al het befaamde ‘artikel 7’. Daarmee kan het stemrecht van een lidstaat opgeschort worden. Dat bleek de afgelopen jaren onwerkbaar door de vereiste unanimiteit, waarbij Polen en Hongarije elkaar steeds de hand boven het hoofd hielden.
Volgens een hoge bron bij de Commissie wordt het makkelijker om een dossier op te bouwen tegen Hongarije dan tegen Polen. Het gesjoemel met aanbestedingen, het cliëntelisme en nepotisme in Hongarije lenen zich daar makkelijker toe dan de meer algemene uitholling van de rechtsstaat in Polen. Bovendien is Polen al begonnen met aanpassing van de omstreden wet op rechtersbenoemingen.
Wat GroenLinks betreft moet de Europese Commissie de EU-fondsen voor Hongarije en Polen bevriezen zolang zij de rechtsstaat blijven schenden. Doet de Commissie dit niet, dan willen de Groenen in het Europees Parlement de Commissie onder curatele stellen. Deze stap werd pas één keer eerder door het Europarlement gezet, waarna de Commissie besloot op te stappen.
Strik: “De Poolse en Hongaarse regering ondermijnen onze Europese waarden, ons buitenlandbeleid en het feit dat EU-recht boven nationale wetgeving staat. Dit oogluikend toestaan is schadelijk voor de rechten van Hongaarse en Poolse burgers én de belangen Europese Unie als geheel.
“Het is terecht dat lidstaten van de Europese Unie die zich niet houden aan de rechtsstaatregels, gesanctioneerd kunnen worden.” Dat is de reactie van Europarlementariër Peter van Dalen (ChristenUnie) op de uitspraak van het Hof van Justitie. Disfunctionerende lidstaten hebben een grote negatieve impact op de Europese Unie als geheel, en dat moet we kunnen afstoppen door middel van sancties of kortingen op Europese subsidies”, aldus Van Dalen.