Europarlement nog verdeeld over hoge lasten in strenge Klimaatwet

Het Europees Parlement heeft na een chaotische stemming nog geen vastomlijnd standpunt ingenomen over de Klimaatwetten van EU-Commissaris Frans Timmermans. Het is hoogst ongebruikelijk dat er over zulke belangrijke wetsvoorstellen op het allerlaatste moment in plenaire vergaderingen nog geen overeenstemming is.

Een belangrijk financieel onderdeel werd met een zeer kleine meerderheid (11 stemmen) weggestemd. Het voorstel over het nieuwe ETS voor emissiehandel wordt nu ‘teruggestuurd naar de ENVI-commissie’, waardoor de fracties er opnieuw over kunnen  onderhandelen.

Daardoor moesten ook de stemmingen over andere onderdelen (CBAM, Sociaal Fonds) worden uitgesteld.

Feitelijk struikelde ‘het grote klimaatdebat’ al bij de allereerste stemming waarin moest worden geregeld hóe en wannéér bedrijven extra belasting gaan betalen voor hun lucht- en bodemvervuiling. De ‘vrije ETS-rechten’ die veel bedrijfstakken hebben, zouden versneld moeten worden afgeschaft. 

Sommige fracties willen dat al in 2024, anderen een paar jaar later en weer anderen wilden het liefst helemaal geen extra heffingen. Die regels zouden ook gaan gelden voor landgebruik (grote veehouderijen) en vervoer en transport.

Die extra belastingen zouden een belangrijke financieringsbron vormen voor energiesubsidies,  voor woningisolatie, voor innnovatie en voor versnelde aanleg van duurzame (zonne- en wind) energie. Dat viel weg doordat het nieuwe ETS wegviel.

In feite is het Europarlement vooral verdeeld over de vraag of door de huidige energiecrisis (door de Russische oorlog in Oekraïne) de milieu-en klimaateisen moeten worden afgeremd, of juist versneld moeten worden. Dat verschil in beoordeling vertoonde zich ook al dit voorjaar toen onder druk van de EVP de Green Deal-eisen in de landbouw tijdelijk werden versoepeld.

De EVP-christendemocraten hadden ditmaal – ondanks eerdere afwijzing in de ENVI-milieucommissie – alsnog wijzigingsvoorstellen ingediend (om de belastingen later in te voeren, om warmte-lekkende  woningen te ontzien van boetes, om geen verbod op te leggen op de productie van nieuwe benzinemotor-auto’s  e.d.).  

Die EVP-voorstellen werden ‘uit strategische overwegingen’ gesteund door de liberale coalitiegenoot Renew, en kregen ook steun van de conservatieve ECR, de nationalistische Identitairen en van extreemrechts. Daardoor dreigde het pakket van Timmermans te worden ‘uitgekleed’ en dreigde ook de ‘financiering’ van andere onderdelen weg te vallen.

Daarom stemden uiteindelijk de sociaaldemocraten S&D, de Groenen en Verenigd Links tegen (wat zij noemden) een te máger plan, en stemden de extreemrechtsen tegen omdat het uitgeklede pakket nog steeds te véél zou zijn.

De voorzitter van de ENVI-milieucommissie, de Franse liberaal Pascal Canfin, zei na afloop van de stemmingen dat volgens hem de verschillen tussen de fracties niet zo groot zijn. De verworpen stemming zou hooguit gaan om de vraag of we iets ( ‘die ETS-belastingregel’) doen in in de periode 2024-2026, of in 2026-2028 of in 2028 – 2030.

EVP-vicefractievoorzitter Esther de Lange riep de S&D sociaaldemocraten op de kwestie opnieuw in de commissie te bespreken, en zei dat er dan ook over het (nog niet behandelde) sociaal fonds kan gaan.