Nederland krijgt ‘belastingparadijs’ van EU-buren als boemerang terug

De Europese Commissie breidt haar al eerder ingezette diepgaande onderzoek naar belastingdeals in Nederland met meubelgigant IKEA uit. Om hoeveel geld het gaat is niet bekend. In een eerder onderzoek door de Groenen in het Europees Parlement naar belastingontwijking door IKEA werd een bedrag van bijna een miljard euro tussen 2009 en 2014 genoemd.

Het oorspronkelijke onderzoek begon in 2017 en draait om een constructie met intellectuele eigendomsrechten, waardoor een dochterbedrijf IKEA minder belasting dan andere bedrijven in Nederland zou hoeven te betalen. Die Nederland-IKEA- deal stamt uit de periode dat Nederland via de Nederlandse Belastingdienst grote multinationale ondernemingen een gunstige vestigingsplaats aanbood. Door ‘tax rulings’ hoefden die firma’s in hun eigen land miljoenen mínder belasting te betalen, en in Nederland slechts een klein deel ervan afdragen.

Daarom vestigden grote bedrijven zoals IKEA en  FIAT, maar ook de Rolling Stones en Bono, juridisch gezien hun hoofdkantoor in Nederland. In veel gevallen werd dat ondergebracht bij een administratiekantoor of een postbusfirma in op de Amsterdamse Zuidas, waardoor Nederland door velen bestempeld werd tot ‘belastingparadijs’.

Inmiddels probeert Nederland zich te ontdoen van die kwade reuk, maar wordt daar in internationale overleggen nog steeds over op de vingers getikt. Dat gebeurde eind vorige maand ook toen Nederland zich in EU-verband verzette tegen de manier waarop andere EU-landen honderden miljarden bijeen wilden halen voor een mega-coronaherstelfonds. Daarmee kunnen bedrijven straks hun economische schade deels laten vergoeden. 

De Nederlandse premier Rutte en FinMin Hoekstra kregen de afgelopen weken van andere EU-leiders het verwijt dat die zuinige Hollanders niet willen meebetalen aan het herstel van zwakke EU-landen, nadat ze wel eerst jarenlang honderden miljoenen euro’s belastinggeld uit die landen hebben ‘omgeleid’ naar de Nederlandse schatkist.

Van de EU-27 hebben Frankrijk, Polen en Denemarken tot dusver voorgesteld om bedrijven die in belastingparadijzen zijn gevestigd, te blokkeren om corona-reddingsoperaties te ontvangen. Italië zal zich spoedig bij hen aansluiten. Daarmee worden zulke bedrijven onder druk gezet om hun Nederlandse belastingconstructie op te zeggen.

Onderzoekers ontdekten dat meer dan 84% van de inkomsten die Italië jaarlijks verliest door belastingparadijzen naar andere Europese landen gaat, met Luxemburg, Ierland en Nederland bovenaan. De Europese Commissie bevestigde dat individuele EU-landen inderdaad mogen voorkomen dat corona-hulp in hun land naar bedrijven (‘met brievenbus-hoofdkantoren’) in belastingparadijzen gaat.

De Franse minister van Financiën, Bruno Le Maire, zei vorige week dat bedrijven die in belastingparadijzen staan geregistreerd, niet in aanmerking kwamen voor het reddingspakket van Frankrijk. “Het spreekt voor zich dat als een bedrijf zijn fiscale hoofdkantoor of dochterondernemingen in een belastingparadijs heeft, ik met grote kracht wil zeggen, het geen financiële steun van de staat kan krijgen”, vertelde Le Maire aan het radiostation France Info.