EU-commissaris Julian King (Veiligheidszaken) verwelkomt het besluit van sommige EU-landen om kinderen van IS-strijders naar eigen land terug te halen. In Syrië en Irak verblijven meer dan duizend kleine en jonge kinderen van wie minstens één ouder uit een EU-land komt. Dat is een probleem dat snel moet worden aangepakt, zei de EU-commissaris woensdag in Brussel bij de presentatie van zijn jaarverslag.
Volgens de EU-commissaris zit bijna de helft van de 1400 veelal jonge kinderen momenteel op een of andere manier in kampen of in detentie waar onder 90 kinderen met een Nederlandse achtergrond. Onlangs hebben Nederland, Frankrijk en België een aantal kinderen laten terugkomen, vooral weeskinderen. EU-Commissaris King wees erop dat repatriëring een bevoegdheid van landen zelf is. Wel kan de Europese Unie behulpzaam zijn.
Nederland zegt dat het geen moeders en kinderen van IS-strijders uit Syrië wil halen omdat dat te gevaarlijk zou zijn. Afgelopen zomer werden wel twee jonge Nederlandse weeskinderen van een overleden Syriëganger naar Nederland gehaald, maar dat noemde Den Haag een hoge uitzondering.
Bovendien vindt Nederland dat Europese IS-strijders moeten worden berecht in Irak, waardoor hun kinderen daar ook moeten blijven. Maar in het Nederlandse parlement, en ook binnen de centrum-rechtse vierpartijencoalitie van premier Mark Rutte is daar grote verdeeldheid over.
Irak is niet bereid om buitenlandse IS-strijders, die momenteel vastzitten in gevangenkampen in Syrië, in Irak te berechten. Dat zei de Iraakse minister van Buitenlandse Zaken Mohamed Ali Alhakim dinsdag in NRC Handelsblad. “Wij nemen de verantwoordelijkheid voor onze Iraakse burgers, hun vrouwen en kinderen”, aldus de minister. Hij riep de Europese landen ook op de verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen onderdanen. De minister wijst erop dat Irak geen buitenlanders kan berechten voor misdaden die niet in Irak gepleegd zijn.
Als vaststaat dat Europese IS’ers misdaden in Irak hebben gepleegd, kunnen ze wel berecht worden, maar dan willen Europese landen niet dat de doodstraf kan worden toegepast. Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) stelt dat Nederland niet zal meewerken aan processen als de doodstraf een optie is. Irak is echter niet bereid de wet op dat punt aan te passen.
Met die opstelling lijkt Irak de deur te sluiten voor Nederlandse voorstellen voor de oprichting van een internationaal tribunaal in Irak waar buitenlandse IS-strijders berecht zouden moeten worden. Nederland hoopt daarmee een oplossing te vinden voor de buitenlandse IS’ers die momenteel vastzitten in gevangenkampen in Noord-Syrië.
Blok zegt in reactie dat het niet makkelijk zal zijn om Nederlanders in Irak te berechten, maar geeft het plan niet op. Volgens de laatste cijfers zitten er momenteel 55 volwassen Nederlandse Jihadstrijders in gevangenissen die tot voor kort werden bewaakt door de Koerdische strijdkrachten. Na de recente Turkse inval en de Amerikaanse terugtrekking uit het gebied is er sprake van een machtsvacuüm en is het lot van gevangenzittende IS’ers onzeker.