Von der Leyen en Johnson schetsen eerste ruwe versie handelsverdrag

De kersverse Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen gaat woensdag naar Londen voor haar eerste officiële ontmoeting met de Britse premier Boris Johnson. Zonder twijfel is het hoofdonderwerp tijdens hun bilaterale ontmoeting: de onderhandelingen over de toekomstige Europees-Britse handelsrelatie.

Na een daverende verkiezingswinst in december koerst de regering-Johnson zonder problemen af op een Brits afscheid van de Europese Unie op 31 januari. De Britten verlaten dan de EU, met een overgangsperiode tot eind van dit jaar waarin er praktisch niets verandert. In die 11 maanden moet er wel een akkoord worden bereikt over de (toekomstige) relatie op onder meer het gebied van handel.

Deskundigen achten het zeer onwaarschijnlijk dat dat lukt. De EU doet er doorgaans jaren over om zulke akkoorden te sluiten. In die periode, die Johnson niet wil verlengen, moet een akkoord worden bereikt over de toekomstige (handels)relatie. Von der Leyen noemde het begin december al “zeer uitdagend” om in dat tijdsbestek een deal te kunnen sluiten. Als het niet lukt, dan dreigt alsnog een chaotische brexit.

Kern van het probleem is de benodigde zorgvuldige onderhandelingsprocedure: de EU-landen zullen voor hun nieuwe handelsverdrag met de Britten uitgaan van hun húidige handelsverdragen. De 27 overblijvende EU-landen zullen door het Britse vertrek er niet sléchter van willen worden. De Britten daarentegen willen juist áf van die huidige EU-verdragen, en des te meer afwijkingen de Britten willen, des te meer er te bespreken valt.

Daarbij komt dat EU ( zowel ambtenaren als politici) de afgelopen decennia juist veel ervaring hebben opgedaan in het ‘op elkaar afstemmen’ en het ‘in overeenstemming met elkaar brengen’ van meningsverschillen tussen de EU-landen, terwijl het nu met de Britse onderhandelingen juist moet gaan over hoeveel de Britten straks mogen afwijken.

Zoals het er nu naar uitziet kon een nieuw EU-VK-visserijverdrag wel eens een groot struikelblok gaan worden. Britse vissers willen hoe dan ook ‘die buitenlandse schepen (=concurrentie) uit hun viswateren’, terwijl Nederlandse, Duitse en Deense vissersvloten niet zónder kunnen.

Johnson staat er op dat de deal voor eind 2020 gesloten moet worden. Als het niet lukt, dreigt alsnog een chaotische brexit. De onderhandelingen zullen niet eenvoudig worden. Meerdere EU-regeringsleiders hebben al een rode lijn getrokken. “Als je met je goederen toegang wil tot onze interne markt, dan moet je onze standaarden en regels respecteren”, verwoordde christendemocraat Manfred Weber, de voorzitter van de grootste fractie in het Europees Parlement.