De linkse oppositie in het Europees Parlement dreigt nog met het ontslag van de Europese Commissie als er herstel-subsidies aan Polen worden uitbetaald voordat Warschau de omstreden beknotting van Poolse rechtspraak heeft teruggedraaid. Maar de centrum-liberalen in Straatsburg wachten nog even met het indienen van anti-Von der Leyen-moties.
Het Europees Parlement had de afgelopen maanden in een tiental (niet-bindende) moties en amendementen erop aangedrongen dat de corona-miljarden nog niet aan Polen zouden worden uitbetaald. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen had vorige week de EU-landen geadviseerd om het Poolse corona-herstelplan goed te keuren. Daarmee krijgt Warschau uitzicht op 35,4 miljard euro aan subsidies en leningen.
Volgende week moeten de EU-landen formeel met dat herstelplan instemmen. Veel Europarlementariërs riepen hen nu al op ‘uitbetalingsvoorwaarden’ aan die goedkeuring te verbinden. Dat hebben ze tot nu toe geweigerd.
Over eventueel financiële sancties tegen Polen zit de Europese Commissie al ruim een jaar tussen twee vuren: het Europees Parlement eist strafmaatregelen tegen ‘dwarsligger’ Polen maar de regeringsleiders van de 27 EU-landen willen het meningsverschil met hun ambtgenoot Morawiecki op een nette manier oplossen.
Commissievoorzitter Ursula von der Leyen verzekerde de Europarlementariërs dinsdag dat zich zij zal houden aan alle Europese afspraken over de nationale corona-herstelfonds. “Laat mij heel duidelijk zijn: ik weet dat sommigen onder jullie sceptisch zijn, maar laat me verzekeren dat er pas geld kan worden vrijgegeven als de Poolse gerechtelijke hervormingen worden gerealiseerd.”
Von der Leyen betwistte dat zij lopende juridische procedures tegen Polen zou wegwuiven. De conservatieve Poolse PiS-regering vindt dat de Europese wetten níet boven de nationale wetten staan. “Akkoord gaan met het Poolse herstelplan betekent niet dat onze andere procedures over de Poolse rechtsstaat worden stopgezet. We zetten de inbreukprocedures voort en zullen desnoods nieuwe opstarten.”
Met die verklaring haalde Von der Leyen voor veel EU-politici de kou uit de lucht. Enkele liberale parlementsleden – onder wie Guy Verhofstadt (Open Vld) en Sophie in Veld (D66) – hadden zelfs gedreigd met een motie van afkeuring, die de volledige Commissie tot ontslag zou kunnen dwingen.
Maar na de interventie van Von der Leyen was de toon van de meeste Europarlementariërs gematigd. De Groenen zeiden nog wel “alle middelen” ter beschikking te houden om de Commissie verantwoordelijk te houden, “ook een gedwongen ontslag”.