Door bezwaren van marktgeoriënteerde liberale politici in Frankrijk en Duitsland dreigt een EU-richtlijn voor bescherming van plaformwerkers alsnog vast te lopen. Met de Europese verkiezingen in juni zijn de kansen op een doorstart van de onderhandelingen erg klein.
De richtlijn beoogt een betere bescherming te bieden aan platformwerkers, die vaak kwetsbaar zijn voor uitbuiting en oneerlijke arbeidsomstandigheden. Het Europees Parlement wil platformbedrijven zoals taxibedrijf Uber aan regels binden omdat ze voor hun personeel geen sociale premies afdragen, omdat die – volgens hen – niet in loondienst zouden zijn. Platforms huren hun werkers in als zzp’ers, waardoor ze geen recht hebben op sociale voorzieningen als pensioenopbouw en vakantiedagen.
Onderhandelaars van de EU-landen en het Europees Parlement hebben onlangs – na jarenlange onderhandelingen – overeenstemming bereikt over duidelijkere regels. Maar nu het op finale stemmingen aankomt, blijkt er onder de 27 EU-landen geen vereiste gekwalificeerde meerderheid te zijn. Griekenland, Estland en Duitsland zeggen zich op 11 maart van stemming te zullen onthouden, en Frankrijk zal er zelfs tégen stemmen.
De Duitse stemonthouding is het gevolg van de ‘werkafspraak’ in de coalitie van SPD, Groenen en FDP, in geval ze ergens van mening over verschillen. In dat geval zullen ze zich op EU-niveau bij stemmingen onthouden. In dit specifieke geval willen de Duitse liberalen de vrije markt niet aan nieuwe regels binden, en willen ze het nieuwe type op-internet-diensten-gebaseerde bedrijven niet afremmen.
Dat is ongeveer ook de benadering van de liberale Franse president Emmanuel Macron, die personeel in loondienst als ouderwets omschrijft en de komst van meer freelance-werk, meer ZZP’ers en meer deeltijdbaantjes als nieuwe economische toekomst verwelkomt.
Volgens gegevens van de Europese Commissie zijn er in de hele Europese Unie ongeveer 500 digitale werkplatforms die samen een omzet van 20 miljard euro genereren en werk bieden aan meer dan 28 miljoen mensen. Meer dan de helft daarvan verdient minder dan het wettelijk voorgeschreven minimumloon per uur.
Volgens het Europees Parement blokkeren de liberale leiders in Frankrijk, Estland en Duitsland en de conservatieve Griekse premier een historische kans om alle werknemers en de Europese economie in het digitale tijdperk te beschermen.
De Nederlandse Europarlementariër Agnes Jongerius (S&D/PvdA) deed een klemmende oproep aan de vier landen om de zaak niet te laten vastlopen, zoals nu ook is gebeurd met de nieuwe Europese richtlijn voor ketenaansprakelijkheid en voorzorgsplicht (due diligence). Jongerius zei dat hierover inmiddels zowel met de Duitse bondskanselier Olav Scholz als met de FDP-top is gesproken.
“De huidige impasse is een grote bedreiging voor het Europese sociale model. Sommige liberale en conservatieve krachten brengen ons sociale Europa in gevaar en laten een kans voorbijgaan voor Europa om de pionier te worden op het gebied van het mondiale arbeidsrecht”, aldus Jongerius.