De Nederlandse beoogd Europees Commissaris Wopke Hoekstra heeft zich maandagavond bij zijn ‘toelatingsexamen’ fier overeind gehouden tegenover een kritische en weifelende ENVI-milieucommissie van het Europees Parlement.
Hoekstra zei klip en klaar dat hij de milieu- en klimaatagenda van zijn voorganger Frans Timmermans hoe dan ook wil uitvoeren. Op onderdelen stelde hij zelfs uitbreiding en versnelling voor.
In een drie uur durende ondervraging toonde Hoekstra in antwoorden op tientallen vragen dat hij goed op de hoogte was van de (betekenis van) de lopende klimaatdossiers. Hij was de afgelopen weken getraind en terdege voorbereid door Diederik Samsom, de klimaatspecialist en rechterhand van de vertrokken vorige Nederlandse commissaris Frans Timmermans.
Bij zijn presentatie maakte Hoekstra gebruik van dezelfde charme-techniek die zijn voorganger destijds bij zijn intrede in Brussel toepaste: de CDA’er beantwoordde de vragen van de vele Europarlementariërs in vloeiend Engels, Frans, Duits en Italiaans. Bij het aanhoren van de vragen hoefde hij nauwelijks gebruik te maken van ‘het oortje’ van de vertaaldiensten. De Nederlandse Europarlementariërs beantwoordde hij in het Nederlands.
Alleen zijn openingsverklaring van een kwartiertje las Hoekstra afwisselend in vier talen van een document; alle vragen daarna beantwoordde hij uit het hoofd. Daarbij viel het op dat sommige EU-politici hun vragen meer gebruikten om hun eigen partijstandpunten nog eens onder de aandacht te brengen.
Van de kant van de Partij voor de Dieren (Anja Hazekamp) en GroenLinks (Bas Eickhout) kreeg Hoekstra vooral kritische, diepgravende vragen over (het gebrek aan) zijn groene klimaatprofiel. Ook kreeg hij het verwijt dat zijn politieke EVP/CDA-vrienden proberen de Klimaat- en Green Deal-erfenis van Timmermans de nek om te draaien.
Bij de sociaaldemocratische S&D-PvdA-fractie ligt het nogal moeilijk dat de portefeuille van Timmermans in tweeën is geknipt, dat de Green Deal weliswaar bij een partijgenoot komt (de Slowaakse commissaris Maros Sefcovic), maar dat de Klimaatpoot naar een christendemocraat gaat. Dat is een wijziging van de huidige politieke taakverdeling binnen de Europese Commissie.
Sefcovic wordt dinsdagochtend door de envi-milieucommissie gehoord over zijn nieuwe Green Deal-taken. Omdat hij al vele jaren EU-commissaris is, zal zijn examen minder moeilijk zijn. Hij is bij wijze van spreken al toegelaten. Bovendien toonde hij in zijn schriftelijke voorbereiding al aan dat hij in de Europese politiek realist en politicus genoeg is om te accepteren dat de centrumrechtse meerderheid in Straatsburg rustig-aan wil doen met een aantal Green Deal-dossiers.
Zowel Hoekstra als Sefcovic benadrukten meermaals dat de EU vasthoudt aan de energietransitie (van Russisch gas en olie) naar zonne- en windenergie, en dat er ook voor de Europese landbouw ‘geen weg terug’ is. Ook de al gemaakte afspraken over de Green Deal liggen al vast.
Uit de verklaringen van Sefcovic wordt wel duidelijk dat de Europese Commissie ‘nog nadenkt’ over de kosten en de gevolgen van forse vermindering van kunstmest en chemicaliën in de landbouw, en dat eerst met de agrarische sector de ‘strategische dialoog’ van commissievoorzitter Ursula von der Leyen op gang moet worden gebracht. Ook een modernisering van het dierenwelzijn ‘is nog in voorbereiding’.
Hoekstra wil de lijn van de huidige Europese klimaatdoelen niet alleen simpelweg doortrekken, maar een scherper tussendoel stellen. Hij wil de doelstelling voor 2040 leggen op 90 procent minder CO2-uitstoot.
Bovendien toonde hij een groen profiel door te zeggen dat de subsidies en belastingkortingen voor het gebruik van fossiele energie door grote bedrijven ( ‘zoals in Nederland’) moet worden uitgefaseerd, en dat de scheepvaart en luchtvaart ook belasting moeten gaan betalen voor hun luchtvervuiling.
Of Hoekstra voor zijn toelatingsexamen ‘met een mager zesje’ met de hakken-over-de-sloot is, of ruimschoots is geslaagd, zal pas donderdagmiddag blijken. Dan wordt er over de nieuwe taken van beide commissarissen gestemd. Via een ingewikkelde procedure hebben beidenj uiteindelijk een tweederde meerderheid nodig.
Sefcovic zal niet al te veel te vrezen hebben. Als de fracties van Verenigd Links en de Groenen tegenstemmen, en de liberalen verdeeld, dan is het de vraag of S&D/PvdA hem hem laat opdraven voor een her-examen.