EU-landbouwcommissie bespreekt verleden, heden en toekomst

Het terugdraaien of stopzetten van de Green Deal heeft geen enkel nut, want het is geen juridisch bindende wet maar slechts een serie politieke plannen. Dat zegt Landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski in reactie op pleidooien van Europese ministers en politici om het Europese landbouwbeleid, de voedselstrategie van-boer-tot-bord en de biodiversiteitstrategie te heroverwegen.

In gesprek met Poolse landbouwmedia wijst Wojciechowski er op de Green Deal en het nieuwe GLB definitief zijn vastgesteld door alle EU-landen en door een grote meerderheid van het Europarlement. Volgens hem zijn de twee strategieën (van-boer-tot-bord en biodiversiteit) niet meer dan een wegwijzer, waarvan geen reden is om af te wijken.

Deze week zullen meerdere fracties bij Wojciechowski aandringen op meer versoepelingen in het landbouwbeleid. Vorige maand is al  besloten het Europese noodfonds open te stellen ter ondersteuning van Europese landbouwers, en is het braak-laten-liggen van vier procent landbouwgronden een jaartje uitgesteld. Veel ministers en EU-politici vinden dat te weinig, maar Wojciechowski bestrijdt dat.

In de maandelijkse vergadering van de Landbouwcommissie (woensdag en donderdag) staat in Brussel de actualiteit van de Russische oorlog in Oekraïne opnieuw hoog op de agenda. De ministers van negen Oost-Europese landen vroegen al begin deze maand om ‘stopzetting’ van het gemeenschappelijke landbouwbeleid, zoals dat met ingang van komend jaar (2023) zou moeten ingaan. 

Die ingangsdatum staat in acht van de 27 EU-lidtstaten onder druk omdat er nog steeds geen overeenstemming is over hun nationale strategische (landbouw-)plan. Daardoor kan Brussel er geen eindoordeel over vellen, en dreigt de uitbetaling van hun landbouwsubsidie in gevaar te komen, zegt Wojciechowski. Hoe dat gaat aflopen, is nog steeds onduidelijk.

Tien Poolse oud-ministers van Landbouw vinden dat er een Europese subsidie voor collectieve inkoop van kunstmest moet komen, en noemen de 500 miljoen euro van het noodfonds  (voor de héle EU) maar een schijntje. Voor een kunstmestfonds is het tienvoudige nodig, zo vinden zij.

De Europese Commissie en de meeste EU-landen vinden dat moet worden gekoerst op het ontwikkelen van nieuwe ‘natuurlijke’ kunstmest, zoals het onlangs door Nederland gepresenteerde plan voor natuurmest.

De Spaanse minister Planas vindt dat Wojciechowski er bovendien voor moet zorgen dat er voorlopig geen nieuwe milieucriteria aan de landbouw worden opgelegd. Hij verwees daarbij onder meer naar plannen van de Commissarissen Timmermans (Klimaat) en Vincevicius (Milieu) voor een nieuwe ‘grondgebruik-belasting’ en voor strengere emissienormen voor grote veehouderijen.

Door de AGRI-landbouwcommissie wordt ook stilgestaan bij het zestigjarige bestaan van het Europese gemeenschappelijke landbouwbeleid, waarvan de aanzet in 1957 werd gegeven. Op 20 april 1962 werd het huidige verdrag van kracht.

Om de 60e verjaardag te vieren, heeft de Europese Commissie een speciale expositie ontwikkeld die op 7 april tijdens de ministersvergadering in Luxemburg werd tentoongesteld. Het schetst de geschiedenis van het GLB vanaf de oorsprong tot het huidige beleid, met getuigenissen van boeren uit heel Europa en de doelstellingen voor de toekomst.