Europarlement eist van Britten na Brexit garanties voor EU-burgers

Britse bedrijven willen meedoen aan de onderhandelingen over een nieuw handelsverdrag met de Europese Unie. Dat liet de grootste werkgeversorganisatie in het Verenigd Koninkrijk weten, als reactie op het recente onderhoud van EC-voorzitter Ursula von der Leyen met de Britse premier Boris Johnson.

Brussel zegt dat het onmogelijk zal zijn om binnen de komende elf maanden een volledig handelsverdrag overeen te komen. Johnson verklaarde dat het „waarschijnlijk” is dat voor het einde van het jaar een omvangrijke handelsdeal wordt bereikt, al worden wel voorbereidingen getroffen voor als het eventueel niet lukt.

Een van de twistpunten heeft te maken met visserij. De Britten willen dat de kotters van Deense, Duitse en Nederlandse vissers meteen na het Britse vertrek uit de EU (31 december 2020) uit de nieuwe Britse viswateren verdwijnen.

Naar verluidt heeft EU-onderhandelaar Michel Barnier al aan Londen laten doorschemeren dat er alleen te praten valt met de EU over een breed, algemeen handelsverdrag als éérst, al in de komende maanden, ‘het visserij-akkoord wordt afgestoft’. Ook zullen de Britten er eerst mee moeten instemmen dat voor alle economische activiteiten het beginsel van ‘gelijke speelvelden’ zal moeten gelden.

Groot-Brittannië zou uiteindelijk EU-vissersvloten toegang tot Britse wateren kunnen geven in ruil voor gunstige voorwaarden op het vasteland voor financiële transacties, stelde EU-handelscommissaris Philip Hogan. De Ierse commissaris zal een van de sleutelfiguren zijn in de volgende ronde van Brexit-gesprekken. Zijn suggestie zal waarschijnlijk Brexiteers woedend maken, die de visrechten als een belangrijk onderdeel van de Britse soevereiniteit zien, ondanks de marginale rol van de visindustrie in de Britse economie, amper eentiende procent van het Britse nationale bruto product.

Volgens de Britse premier Johnson gaat het om het opbouwen van een „geweldige nieuwe relatie” met de EU en heeft hij zeer veel vertrouwen in succes. De ondernemers roepen de Britse overheid op om “nauw” met het bedrijfsleven samen te werken. Als het aan CBI ligt, moeten de bedrijven in alle fases van de onderhandelingen meepraten. De organisatie deed al wat voorwerk en heeft meerdere modellen van mogelijke handelsafspraken op de plank liggen.

De grootste angst van ondernemers is dat er eind dit jaar alsnog een abrupte breuk in de handelsrelatie met de EU komt (no deal-Brexit. Dat kan gebeuren als er tegen die tijd nog geen handelsdeal ligt en de overgangsperiode niet wordt verlengd.

Groot-Brittannië treedt naar verwachting op 31 januari uit de EU, maar blijft wel tot het einde van jaar gebonden aan Europese wetten en regelgeving. Johnson heeft al aangegeven dat hij die transitieperiode niet wil verlengen.

Het Europees Parlement in Straatsburg heeft in een niet-bindende ontwerp-resolutie de Europese Commissie en de EU-landen opgeroepen niet in te stemmen met een Brexit-regeling zolang niet alle rechten van EU-burgers in Groot-Brittannië zijn gewaarborgd. De EU-landen hebben op het continent wonende en werkende Britten al toegezegd dat zij na de Brexit al hun huidige rechten behouden. De Britse regering heeft een dergelijke garantie nog niet aan de EU-burgers gegeven.

Daardoor dreigen EU-burgers hun stemrecht in het VK te verliezen, als zij zich niet als immigrant laten registreren. Ook dreigen Europeanen enkele sociale rechten voor Wonen en Gezondheidskosten kwijt te raken. De resolutie wordt woensdag in Straatsburg in stemming gebracht. Het Europese Parlement is – naast de EU-ministerraad en de Europese Commissie – één van de drie EU-instituties die met het Brexit-akkoord moet instemmen.

Door de Britse anti-EU-politicus Nigel Farage worden de bedenkingen en bezwaren van het Europarlement bestempeld tot een laatste poging om het Britse vertrek uit de EU tegen te houden. De finale stemming daarover is voorzien in de plenaire sessie op 29 januari in Brussel.