Europarlementariërs gaan komende week opnieuw proberen het stemrecht van de Hongaarse premier Viktor Orban in de EU in te perken. Meer dan honderd EU-politici ondertekenden een brief waarin zij zo’n stap ‘noodzakelijk’ noemen, ‘om de waarden van de Europese Unie te beschermen’.
Op de recente EU-top heeft Hongarije tegen de EU-begroting gestemd omdat er in de Brusselse boekhouding enkele tientallen miljarden financiële steun voor Oekraïne wordt vrijgemaakt. Ook is de Hongaarse regering tegen het opstarten van onderhandelingen met Kyiv over een toekomstig EU-lidmaatschap.
De Hongaarse premier Orban geldt als een politieke medestander van de Russische president Poetin, en weigert mee te werken aan Europese sancties tegen Moskou. Lange tijd werd Orban daarin binnen de EU gesteund door de Poolse PiS-regering, maar daar is sinds kort een nieuwe pro-EU-regering aan de macht, onder leiding van oud-EU-president Donald Tusk.
Hongarije geldt binnen de EU al jarenlang als een dwarsligger en verwerpt tal van Europese gedragsregels, wetten en procedures. Als drukmiddel wordt door Brussel de uitbetaling van EU-subsidies vertraagd of uitgesteld, om Boedapest te dwingen zich aan EU-regels te houden. Dat gebeurt mondjesmaat.
Het Europarlement in Straatsburg heeft ook enkele jaren geleden al eens opgeroepen het stemrecht van de Hongaren in te trekken, en om subsidies te bevriezen, maar de meeste Europese regeringsleiders willen zo’n ultieme confrontatie met hun ambtgenoot Orban vermijden.
De EU-top van vorige maand sloot opnieuw een jaar af van bittere vetes tussen de EU en Boedapest, onder andere over de onafhankelijkheid van Hongaarse rechtbanken, corruptie en de inperking van burgerlijke vrijheden.
De Europese politici willen komende week een resolutie over Hongarije aannemen, omdat de 27 regeringsleiders opnieuw besloten hebben die EU-subsidies voor Boedapest uiteindelijk toch maar vrij te geven.
Twijfels over de EU-gezindheid van Orban en Hongarije is bovendien vorige week extra pregnant geworden door de bekendmaking van (de Belgische) EU-president Charles Michel dat hij in juli zijn functie voortijdig neerlegt. Michel wil in juni kandidaat zijn voor de Europese verkiezingen, hoewel zijn ambtstermijn als EU-president tot eind december loopt.
In de EU-procedures is voorzien dat bij onvoorziene afwezigheid de EU-president wordt vervangen door de premier van het EU-land dat op dat moment roulerende EU-voorzitter is. Dat is in de eerste helft van dit jaar België, en in het tweede halfjaar Hongarije. In de laatste maanden van 2024 moeten onder meer de besprekingen en onderhandelingen worden afgerond over de samenstelling van een nieuwe Europese Commissie.