Klimaatwetten EU stapje dichterbij door compromis in Europarlement

De drie grootste fracties in het Europees Parlement zijn het alsnog  eens geworden over inperking van het emissiehandelssysteem ETS, maar uitgesmeerd over een langere termijn. Daarmee wordt ook de weg vrijgemaakt voor overeenstemming over twee andere belangrijke nieuwe Klimaatwetten van de Europese Commissie.

In dat geval kunnen Europarlement, Europese Commissie en de 27 EU-landen het triloog (drie-partijen) overleg op gang brengen over de Klimaatwetten van Commissaris Frans Timmermans. Afschaffing van de ‘gratis vergunningen’ wordt nu over een langere periode uitgesmeerd, maar over minder jaren dan de Commissie aanvankelijk voorstelde.

Ook is nu een koppeling aangebracht met de nieuw in te voeren douane-correctiefactor (CBAM) voor import van goedkope milieuvervuilende producten uit lagelonenlanden. Als ‘spiegelclausules’ in handelsverdragen niet blijken te werken (en er toch goedkope import binnenkomt), behouden de Europese bedrijven hun ETS-rechten.

Het akkoord van de centrumrechtse Europese Volkspartij (EVP), de Sociaal-Democraten (S&D) en het liberale Renew Europe (RE), wordt ook gesteund door de Groenen. Nog vorige maand wilden de linkse en groene fracties de gratis ETS-vergunningen zo snel mogelijk volledig afschaffen, terwijl christendemocraten en conservatieven extra belastingen voor het bedrijfsleven zo veel mogelijk wilden beperken en in tijd uitsmeren.

In het nu bereikte compromis wordt wettelijk vastgelegd dat binnen tien jaar de luchtvervuiling door ETS-vergunningen met bijna tweederde moet zijn verminderd. Ook wordt de maximale vervuiling met miljoenen tonnen verminderd. Het compromis zal nu op 22 juni aan het Europees Parlement worden voorgelegd voor een plenaire stemming.

EVP-onderhandelaar Esther de Lange toonde zich tegenover Euractiv tevreden met het bereikte compromis. “Allereerst wilden we de doelstellingen bereiken om de CO2-uitstoot vóór het einde van dit decennium met 55% te verminderen’, zei ze.

Het tweede doel was om “ademruimte” te bieden aan Europese industrieën, die “in een zeer moeilijke economische situatie opereren”, veroorzaakt door inflatie en stijgende energieprijzen, aangewakkerd door de oorlog in Oekraïne.

“Ik hoop dat we dit volgende week door het Parlement kunnen krijgen, zodat we kunnen beginnen met onderhandelen met de Ministerraad, want het is erg belangrijk dat we dit stuk wetgeving zo snel mogelijk afronden”, zei PvdA-onderhandelaar Mohammed Chahim.

Deze week wordt in Straatsburg ook beslist over een belangrijk ander onderdeel uit klimaatplannen van de Commissie Von der Leyen. Een meerderheid van de ENVI-milieucommissie weigert aardgas en kernenergie te bestempelen tot ‘duurzame energie’, zoals de Europese Commissie nu nog voorstelt. 

Het besluit om gas en kernenergie op te nemen in de subsidiabele lijst voor duurzame investeringen (‘taxonomie’) is een zogenaamde gedelegeerde handeling die het Europees Parlement met een absolute meerderheid (353 van de 705) van stemmen kan blokkeren. Als dat deze week gebeurt, moet de Europese Commissie met een nieuw voorstel komen.

Naar verluidt is Klimaatcommissaris Frans Timmermans het inhoudelijk eens met de bezwaren van zijn tegenstanders tegen de opname van gas en kernenergie in de taxonomie lijst, maar is vorig jaar de meerderheid van de Europese Commissie onder druk van Duitsland en Frankrijk ermee akkoord gegaan. 

Frankrijk wilde graag de eigen kernenergie-sector subsidieerbaar houden, en Duitsland wilde destijds nog de (Russische) gaspijpleiding Nord-Stream-2 beschermen. Inmiddels is de nieuwe Duitse ‘stoplicht’-coalitie tégen de gas-taxonomie.