‘Landbouw zonder kunstmest wordt redmiddel voor biologisch boeren’

Europees landbouwcommissaris Janus Wojciechowski zegt dat voor de meeste kleine en middelgrote agrarische bedrijven een overstap naar biologische landbouw wel eens een laatste redmiddel kan zijn.

Zeker nu door de Russische oorlog tegen Oekraïne energie en kunstmest alleen maar nog duurder worden, wordt overschakelen op een landbouw zonder chemische middelen alleen maar logischer, zo zei Wojciechowski dinsdag in Straatsburg tegen Franse, Vlaamse en Nederlandse landbouwjournalisten.

Voor tienduizenden familiebedrijven, vooral in Oost- en Midden-Europa, wordt ‘biologisch’ de enige mogelijkheid om nog als agrarisch boerenbedrijf te kunnen voortbestaan, zo verwacht Wojciechowski. Hij verwijst daarbij naar de afgelopen twintig jaar waarin het aantal kleine en middelgrote bedrijven gestaag afneemt, in alle EU-landen. In die periode verdwenen er in de EU 4 miljoen kleine boerenbedrijven.

Voor- en tegenstanders in het Europarlement waren het er dinsdag in Straatsburg eigenlijk wel over eens dat er niet één landbouwpakket kan gelden voor alle 27 EU-landen. Daarvoor zijn niet alleen de geografische verschillen en landschapstypen te groot, maar zijn er ook te grote verschillen in consumptie, draagkracht en bestedingsgedrag. 

Zo geeft een inwoner van Polen per jaar gemiddeld 4 euro aan biologisch voedsel uit, en in Denemarken 300 euro. Zo is de omvang van een gemiddelde boerderij in Frankrijk, Duitsland of Italië twee- tot driemaal zo groot als op Malta of Cyprus. Zo heeft bijna elk Nederlands of Deens dorp wel een biowinkel, maar moet je er in Polen 80 kilometer voor omrijden.

Wojciechowski reageerde tevreden en instemmend op het rapport dat het Europees Parlement dinsdag aannam over zijn 25-puntenplan. Vorig jaar maart presenteerde hij het EU-actieplan voor de ontwikkeling van de biologische productie, dat al was aangekondigd in de “van boer tot bord”-strategie en de strategie inzake biodiversiteit. 

Deze strategieën maken deel uit van de door het Europarlement geaccepteerde Europese Green Deal, maar zijn in landbouwkringen omstreden omdat er veel klimaat- en milieu aspecten in zitten. Bovendien wordt er volgens velen te weinig rekening gehouden met de agrarische praktijk op het boerenerf. Wojciechowski vindt het huidige landbouwbeleid een goed compromis tussen ecologen en boeren, zo zei hij in zijn toelichting

De Oostenrijkse Europarlementariër Simone Schmiedtbauer, als rapporteur van de landbouwcommissie, heeft de afgelopen maanden een boer-vriendelijke versie opgesteld van Wojciechowski’s bio-plan. In haar rapport wordt enerzijds het belang van ‘overstappen op biologisch’ gesteund en benadrukt, maar wordt anderzijds het ‘streefcijfer’ van 25 procent biologische landbouw losgelaten (en niet eens genóemd !). 

De Nederlandse Europarlementariër Mohammed Chahim (PvdA) zei daarover: “Het is belangrijk dat we de landbouwsector verduurzamen en dat een aanzienlijk deel van de landbouwgrond toegewezen wordt aan organische, biologische landbouw. Dit is niet alleen beter voor het milieu maar ook voor dierenwelzijn.”

Verenigd Links en De Groenen hebben nog geprobeerd via een amendement dat ‘streefgetal’ van een kwart biologische landbouw in 2030 in de teksten te krijgen, maar daar was geen meerderheid voor. Met grote meerderheid stemde het EP in met Schmiedtbauer’s ‘meer genuanceerde’ en ‘boer-vriendelijke’ versie van Wojciechowski’s ‘ruwe versie’ van het bio-actieplan.