Nederlandse parlementsleden hebben bij de Europese Commissie een procedure op gang gebracht voor openbaarmaking van alle documenten en correspondentie over de omstreden paspoorthandel van Malta, Bosnië en Cyprus. De verkoop van paspoorten door vooral ministaatje Malta is hen een doorn in het oog.
De Nederlandse politici van zowel regeringspartijen als oppositiepartijen hadden aanvankelijk gehoopt van de regering in Den Haag antwoorden op hun vragen te krijgen. Maar omdat Nederlandse ministers kennelijk in BRussel geen toegang tot die informatie hadden, hebben zij nu in Brussel een beroep gedaan op procedures voor openbaarmaking. De Europese Commissie moet alle documenten over de controversiële handel in paspoorten door EU-lidstaten publiceren, zo luidt hun WOB-verzoek.
De Nederlanders vragen ook om correspondentie met andere kandidaat-lidstaten. Onder meer Albanië heeft met het oog op mogelijke toetreding tot de EU ook al aangekondigd paspoorten te willen gaan verkopen. Ook in het Europees Parlement in Straatsburg is al enkele keren gevraagd de verkoop tegen te houden, maar de EU gáát niet over de verstrekking van nationale paspoorten, ook al hebben die rechtsgevolgen in de hele EU.
Bosnië en de EU-lidstaten Cyprus en Malta bieden voor veel geld paspoorten te koop aan. Wie zo’n paspoort aanschaft in een EU-land wordt behalve inwoner van het betreffende land, ook EU-burger met alle bijbehorende voordelen. De paspoorthandel trekt schatrijke maar ook verdachte investeerders uit onder meer Rusland, het Midden-Oosten en China aan. Met een EU-paspoort kunnen ze strenge controles van bijvoorbeeld banken ontwijken.
De Nederlandse parlementariërs benadrukken de grote gevaren door de paspoorthandel. Voor 900.000 euro levert Malta zo’n begeerd document aan iedereen die het maar kan betalen. Die kunnen dan zonder belemmeringen door Europa reizen. “Als EU in zijn geheel ben je zo sterk als je zwakste schakel”, aldus CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt.
Omzigt verrichtte vorige jaar als lid van de Raad van Europa, de samenwerking van Europese parlementen, onderzoek naar de moord op een Maltese onderzoeksjournaliste die de nauwe betrekkingen tussen Maltese criminelen en Maltese politici had onthuld. De verkoop van paspoorten was daar maar een onderdeeltje van. Omzigts rapport zorgde er mede voor dat er uiteindelijk op Malta toch een proces kwam tegen de moordenaars en hun bazen-achter-de-schermen. Zelfs de Maltese premier moest er uiteindelijk om aftreden.
De Europese Commissie heeft laten weten binnen vijftien dagen te zullen reageren op het verzoek om openbaarmaking van alle documenten over de paspoorthandel.