Het ontduiken van de Europese sancties tegen Rusland wordt in de hele EU strafbaar. Personen en bedrijven die zaken blijven doen met Rusland, kunnen binnenkort hoge straffen tegemoet zien. Het Europees Parlement heeft een wet aangenomen die dat mogelijk maakt. Ook moeten EU-landen hierin gelijk optrekken en de controle en regels verbeteren.
Met 543 stemmen voor, 45 tegen en bij 27 onthoudingen heeft het Europees Parlement ingestemd met de richtlijn waarover reeds een akkoord was bereikt met de met EU-landen. Er zullen gemeenschappelijke minimumstraffen worden ingevoerd en wordt het handhaven van de sancties volledig gelijkgetrokken.
Tot nu toe moesten de EU-landen dat zelf doen, waardoor de ene lidstaat hogere en de andere lagere straffen oplegde. Dat leidde tot ‘forumshopping’, waarbij handelaren en exporteurs gingen opereren vanuit de EU-landen met de laagste pakkans en straffen.
EU-sstraffen en boetes kunnen bestaan uit het bevriezen van banktegoeden en bedrijfsactiva (inclusief crypto-activa), verbod op reizen, wapenembargo’s en beperkingen voor hele bedrijfstakken. Hoewel sancties op EU-niveau worden vastgesteld zal de handhaving door de EU-landen op nationaal niveau worden uitgevoerd.
De nieuwe wet bevat definities voor overtredingen zoals het overmaken van geld aan personen die aan sancties zijn onderworpen, of het zakendoen met staatsbedrijven van landen waar sancties tegen gelden. Ook het verlenen van (financiële diensten of juridische) adviesdiensten in strijd met sancties wordt strafbaar.
De Nederlandse Europarlementarier Sophie in ’t Veld, de EP-apporteur op deze wet, ziet het als een belangrijke stap om de dertien reeds aangenomen EU-sanctiepakketten tegen Rusland beter te laten werken.
“Russische oligarchen vinden nog altijd geitenpaadjes in de EU. Er blijven manieren om de sancties te ontwijken en miljoenen te verdienen, over de ruggen van Oekraïners die in de loopgraven vechten of wakker liggen van het luchtalarm. Die geitenpaadjes zullen er altijd zijn, maar het aanreiken ervan door advocaten en financiële dienstverleners wordt een crimineel feit in de hele EU.”
Rechters kunnen straks zowel gevangenisstraffen van maximaal vijf jaar als forse boetes opleggen. Voor wat dit laatste betreft kunnen EU-lidstaten zelf kiezen of een rechter een maximale straf kan opleggen op basis van een percentage van de wereldwijde jaaromzet van het concern of van absolute maximumbedragen.