Het Europees Parlement heeft met onverwacht grote meerderheid ingestemd met de nieuwe EU-voedselstrategie van-boer-tot-bord, met 452 stemmen voor, 170 tegen en 76 onthoudingen. Die uitslag betekent dat ook in de drie grote fracties er grote meerderheden instemden, ook nadat gisteren via 48 amendementen verreikende uitbreidingen waren aangebracht.
Landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski zei in een eerste reactie dat de zo grote meerderheid voor de F2F-visie een signaal is dat we ons voedselsysteem moeten verbeteren, en dat we op de goede weg zijn. Voedselcommissaris Stalle Kyriakides en verscheidene farctieleiders bedankten ook de Nederlandse Europarlementariër Anja Hazekamp (PvdD). Zij had als rapporteur veel energie gestoken in de 48 ‘compromissen’ die tussen de Milieucommissie en de Landbouwcommissie werden bereikt.
Dit betekent dat de Europese Commissie verzekerd is van steun voor de 27 voorstellen die vorig jaar door Timmermans werden aangekondigd in het kader van de Boer-tot-bord strategie. De Europese Commissie zal deze tussen nu en 2024 omzetten in wetgeving. Over elke wetswijziging wordt ook steeds nog apart gestemd door de Lidstaten en het Europees Parlement.
Hazekamp zei dat het huidige EU-beleid milieuschadelijke landbouw stimuleert en de weg vrijmaakt voor de invoer van niet-duurzame producten. Een duurzaam voedselsysteem is ook cruciaal voor de toekomst van boeren, zo merkte ze op. Het Europese landbouwbeleid is opgezet om voedselzekerheid te bieden, maar vaak leidde dit ook tot overproductie, zoals de bekende melkplassen of boterbergen.
In een eerste officiële reactie op de stemming ‘verwelkomt het EP de “van boer tot bord”-strategie en wordt het belang onderstreept van de productie van duurzaam en gezond voedsel, onder meer op het gebied van klimaat, biodiversiteit, nul-vervuiling en volksgezondheid.
EP-leden herhaalden dat iedereen – van boer tot consument – hierin een rol te spelen heeft. Om ervoor te zorgen dat boeren een eerlijk deel kunnen verdienen van de winst die wordt gemaakt met duurzaam geproduceerd voedsel, wil het Europees Parlement dat de Commissie zich meer inspant – onder meer in handelsverdragen en in mededingingsregels – om de positie van boeren in de toeleveringsketen te versterken.
Bas Eickhout, Europarlementariër voor GroenLinks, zei dat deze voorstellen een hard bevochten compromis zijn tussen de conservatieve en progressieve vleugels van het Europees Parlement. Het is nu wel zaak dat dit wordt omgezet in goede wetgeving en de juiste investeringen. Want we zien vaak: als het om de landbouw gaat, is verandering plots extra moeilijk.”
VVD-er Jan Huitema zei dat hij tegen de bindende doelstellingen van de boer-tot-bord strategie heeft gestemd. Ik ben zeker niet tegen minder gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest, maar wel op voorwaarde dat er alternatieven voorhanden zijn. Een logisch alternatief voor bijvoorbeeld kunstmest is dierlijke mest. Echter, door Europese wetgeving kunnen boeren op dit moment hun eigen dierlijke mest niet ten volle gebruiken voor hun gewassen. In plaats daarvan worden ze gedwongen kunstmest te gebruiken, zo zei hij.
Bert-Jan Ruissen (SGP) verwierp de nieuwe voedselstrategie. Hij noemde het onverantwoord van het Europarlement om dwingende doelen op te leggen bij de productie van een natuurproduct, zonder voorafgaande ‘impact assessment’. “Het Europarlement neemt te grote risico’s met onze voedselproductie”, waarschuwde hij.
Ook Annie Schreijer-Pierik (CDA) bleef in haar reactie op de stemming verwijzen naar eerdere pleidooien voor ‘impact assessment’ (volledige doorrekening). Daarvan hadden de Commissarissen gezegd dat de F2F-visie daar nog niet concreet genoeg voor is. Volgens Schreijer-Pieriik hebben studies gewaarschuwd voor aanzienlijke productiedalingen, afhankelijkheid van voedselimporten en onzekere gevolgen voor landbouwinkomens. Zij stemde daarom tegen.
Mohammed Chahim (PvdA) zei: “Als sociaaldemocraten hebben wij ons ook hard gemaakt voor verbetering van de werkomstandigheden. Wij vinden dat sociale rechten van werknemers in de land- en tuinbouw opgenomen moet worden als duurzaamheidscriteria in de resolutie. We moeten de mensen beschermen die er dagelijks voor zorgen dat onze borden gevuld zijn.”
Peter van Dalen (ChristenUnie) stemde vóór de “van boer tot bord”-strategie omdat daarin terecht wordt gepleit voor een wijziging van ons voedselsysteem. “Ik heb daarom voor het omvangrijke eigen eisenpakket van het Europees Parlement gestemd, wat o.a. gaat over het tegengaan van voedselverspilling, het reduceren van pesticiden, meer diervriendelijkheid en duurzame handelsverdragen.
De kans is groot dat deze systeemwijziging tot hogere prijzen in de supermarkten leidt. Toch zou géén actie ondernemen ons pas echt duur komen te staan, zowel financieel, als vanwege onze gezondheid en het klimaat.”