Poolse premier Tusk helpt buurland Oekraïene op weg naar de EU

De Poolse premier Donald Tusk geeft woensdag in het Europees Parlement een toelichting op zijn plannen voor het komend half jaar als voorzitter van de Europese Unie. De pro-Europeaan Tusk krijgt niet alleen te maken met de economische (handels-)gevolgen van het nieuwe presidentschap van Donald Trump, maar ook met Poetin’s aanhoudende Russische oorlog tegen hun gezamenlijke buurland Oekraïne.


De mogelijke toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie roept niet alleen militair-strategische gevolgen op voor de korte termijn, maar ook voor agrarische vraagstukken op de langere termijn. Europese instanties benadrukken dat er nog aanzienlijke stappen nodig zijn, terwijl Oekraïne streeft naar snelle integratie en openstelling van markten. Ook binnen de EU-landen bestaan zorgen over de gevolgen voor producenten. 


De Europese Landbouwcommissaris Hansen benadrukt dat het toetredingsproces van Oekraïne tot de EU complexer is dan vaak wordt gedacht. Volgens hem staat niet alleen de harmonisatie van landbouwnormen ter discussie, maar ook de wijze waarop boerenorganisaties in Oekraïne zich moeten aanpassen. Een snel akkoord lijkt volgens hem onwaarschijnlijk. 


Europese landbouworganisaties roepen op tot een evenwicht tussen markttoegang voor Oekraïne en de bescherming van hun huidige EU-producenten. Zij vrezen dat een te snelle liberalisering van de handel druk kan uitoefenen op prijzen en concurrentiepositie. Tegelijkertijd benadrukken zij het belang van solidariteit met Oekraïne, gezien de huidige geopolitieke situatie en regionale spanningen.

Uit een recent opinie-onderzoek in Oekraïne bleek dat een kleine meerderheid van de bevolking voorkeur geeft aan een spoedig lidmaatschap van de NAVO, boven dat van de Europese Unie.

De regering van Polen heeft beloofd tijdens hun EU-voorzitterschap prioriteit te geven aan het onderhandelingstraject voor Oekraïense toetreding tot de EU. De Poolse regering ziet toetreding als een cruciale stap om stabiliteit in de regio te brengen. Tegelijkertijd benadrukte Warschau dat dat alleen kan in nauwe samenwerking met andere EU-landen.


Oekraïne hecht groot belang aan het behoud van zijn huidige toegang tot de EU-markt. De regering in Kiev dringt aan op verlenging van de gunstige handelsvoorwaarden, die tijdens de crisisjaren werden ingesteld. Deze maatregelen hielpen Oekraïense boeren om hun producten in Europa af te zetten en de economie draaiende te houden.

In diverse EU-landen vrezen boerenorganisaties concurrentie van goedkope Oekraïense importproducten. Zij willen zekerheid dat Europese landbouwers niet op achterstand raken door lagere productiekosten in Oekraïne. Daarom vragen zij de Europese Commissie om aanvullende maatregelen, zoals markttoezicht en financiële steun.

Daar tegenover vrezen Oekraïense agrariërs dat een overhaaste invoering van EU-regels hen zwaar kan treffen. Zij kampen al met financiële onzekerheden en beperkte investeringsmogelijkheden, en stellen dat zij tijd nodig hebben om aan strengere voedselveiligheid- en milieueisen te voldoen. Zonder zorgvuldige fasering zou hun concurrentiepositie aanzienlijk kunnen verslechteren.

Oekraïense landbouwbedrijven uiten ook zorg over het uitstel van verdere handelsonderhandelingen met de EU. Zij vrezen dat politieke spanningen en interne Europese discussies over landbouwbeleid de voortgang voor andere economische samenwerking kunnen hinderen. Deze bedrijven dringen aan op duidelijkheid en concrete tijdslijnen, zodat investeringsplannen en groeiambities niet onnodig vertraging oplopen, onder meer door gekissebis en procedure-gedoe in Btrussel over de landbouw.

De Oekraïense regering wees onlangs op de noodzaak van een gezamenlijk stappenplan om de gesprekken te versnellen. Tegelijk benadrukken zowel Kiev als Brussel dat afstemming over landbouwhervormingen onmisbaar is.