De Nederlandse Europarlementariër Sophie in Veld (D66) wil een Europees verbod op zogenaamde ‘gouden paspoorten’. Zij vindt dat rijke Russische oligarchen of andere rijkaards niet langer een EU-paspoort mogen kunnen kopen, zoals de afgelopen jaren gebeurde in onder meer Cyprus en Malta. Vorig jaar riep Brussel die landen al op om daar mee te stoppen.
In ‘t Veld heeft in opdracht van het Europees Parlement een studie verricht naar die ‘beloning’ voor grote ‘investeringen’. Volgens In ’t Veld is EU-brede wetgeving nodig om de praktijken met gouden paspoorten aan banden te leggen. “De betrokken EU-landen verdienen er en zakcentje mee, terwijl de rest van Europa met de lasten zit opgescheept: fout geld en criminaliteit.”
Over het rapport wordt dinsdag in het Europees Parlement gestemd, maar In ‘t Veld verwacht een ruime meerderheid voor haar voorstel om de afgifte van gouden visa en paspoorten aan Russische oligarchen helemaal stop te zetten.
“De verkoop van verblijfsvergunningen en paspoorten is me al langer een doorn in het oog. In de afgelopen jaren is de erkenning van dit probleem flink toegenomen, maar nu zitten we echt in een stroomversnelling. Russische oligarchen die invloed en privileges kopen, zijn van een sluimerend risico opeens een acuut risico geworden.”
Het zijn de EU-landen die hun staatsburgerschap en verblijfsvergunningen verkopen. Maar daarmee komt ook het recht om overal in de EU en de Schengenzone te reizen en zakjelijke activiteiten te ontplooien. Die EU-component is de grote aantrekkingskracht. Toch zijn er geen Europese standaarden voor de uitgifte van documenten die de houder deze Europese rechten verschaffen.
“Laten we eerlijk zijn; er is geen Russische oligarch of Saoedische olieprins die zijn hele leven al droomt van bijvoorbeeld het Maltees staatsburgerschap. Het gaat ze om die EU-status. Het is dus niet meer dan normaal om dat op Europees niveau aan te pakken.”
In ‘t Veld wijst erop dat de gehele EU forse risico’s moet dragen in ruil voor heel kortstondige financiële baten voor de lidstaten die de statussen verkopen:
“Nationale overheden zitten als een bok op de haverkist, wanneer het over hun bevoegdheden op paspoorten en visa gaat. Zeker nu Rusland oorlog voert in Europa, kunnen we geen vraagtekens hebben bij EU-landen waar een of andere oligarch zich heeft ingekocht.”