Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie heeft in een gloedvol pleidooi de goedkeuring van het Europees Parlement gevraagd voor verlenging van haar bestuursperiode. De 65-jarige Duitse politica heeft donderdag in Straatsburg een absolute meerderheid nodig van de 720 Europarlementariërs: 361 stemmen.
Hiervoor kan Van der Leyen in elk geval rekenen op steun van drie pro-Europese politieke groeperingen die vorige maand – net als in 2019 – een meerderheid van de zetels behaalden – haar eigen centrumrechtse Europese Volkspartij (188 zetels), de Sociaaldemocraten (136) , en de liberalen van Renew (77).
Door de recente verkiezingswinst van de extreemrechtse Patriotten vormt de conservatieve ECR (78 zetels) nu de vierde partij, en zijn liberalen en Groenen teruggezakt tot respectievelijk 77 en 53 zetels. Verscheidene individuele leden van de huidige drie coalitiefracties hebben al gezegd dat ze Von der Leyen niet zullen steunen. Onder hen bevinden zich onder meer de Franse conservatieve Les Républicains (EVP), Duitse, Ierse en Roemeense liberalen, evenals Franse en Italiaanse sociaaldemocraten. De uiteindelijke stemming donderdagmiddag is geheim.
Von der Leyen is onzeker over haar kansen op herverkiezing en heeft geprobeerd haar meerderheid uit te breiden door een brug te slaan naar zowel de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR) als naar De Groenen. Maar te veel met ECR samenwerken is voor haar een risico, want daarmee zou ze een deel van de sociaaldemocraten (S&D) en liberalen (Renew) kwijtraken die niet met rechts willen samenwerken.
Om steun voor haar werkprogramma te vergaren is de Commissievoorzitter daarom vorige week niet alleen naar de fractievergaderingen van de drie coalitiepartijen EPP, S&D en Renew gegaan, maar ook naar de fractiemeeting van de Groenen. Als gevolg hiervan heeft Von der Leyen de afgelopen weken aan iedereen wel iets beloofd, maar is niemand volledig tevreden gesteld. Deze politieke ambivalentie kan haar herverkiezing ook in gevaar hebben gebracht.
In elk geval wordt het spannend, net als vijf jaar geleden. De komende vijf jaren-termijn zijn er in Straatsburg 720 Europarlementariërs en heeft VdL dus 361 stemmen nodig. Het is dus de vraag of er onder de 401 EU-politici van haar huidige drie-partijen-coalitie er veertig zijn die haar kandidatuur niet zullen steunen. En het is de vraag of zij voldoende Conservatieven en Groenen heeft weten te overtuigen.
Of de Groenen voor haar herbenoeming zullen stemmen, zal volgens duo-fractieleider Bas Eickhout afhangen van de plannen die zij in haar toespraak aankondigde. Daarbij zal gekeken worden worden of ‘de Commissie harder gaat optreden tegen landen die de rechtsstaat en de Europese waarden ondermijnen. Dus: geen Europees geld meer naar rechtsstaatschenders als Orbáns Hongarije en de rechtsstaat mag nooit onderdeel zijn van een politiek ruilspel’.
Op gebied van vrede en veiligheid willen De Groenen dat de EU volledig achter Oekraïne blijft staan; zich pro-actief inzet voor een tweestatenoplossing in het Midden-Oostenconflict en meer gaat samenwerken op gebied van Defensie. Bovendien willen de Groenen garanties voor het in stand houden van de Klimaatafspraken van de Green Deal, ook in de Europese Landbouw.