De Wit-Russische dissidente Sviatlana Tsikhanouskaya heeft het Europees Parlement voorgehouden dat de Wit-Russische democratische beweging niet nog veel langer op Europa kan wachten. De naar het buitenland gevluchte oppositieleidster zei dat ‘Europese uitingen van solidariteit en bezorgdheid nu moeten worden omgezet in concrete actie’, en dat Europa meer moet optreden tegen met autocratie.
Tsikhanouskaya pleitte er ook voor dat Europa en de Wit-Russische democratische krachten meer solidair zouden zijn. “Laten we de Wit-Russische gewetensgevangenen niet vergeten en laten we degenen helpen die het land moesten verlaten. Vandaag hangt niet alleen de democratie in Wit-Rusland, maar ook de democratie in Europa af van de vraag of we deze weg samen zullen bewandelen”, zo zei ze.
EP-voorzitter David Sassoli noemde Sviatlana Tsikhanouskaya een symbool van de strijd voor democratie en vrijheid, en een stem voor veel politieke gevangenen die momenteel in Wit-Rusland vastzitten.
De Europese Unie dreigt met sancties tegen vervoersmaatschappijen en transporteurs die meewerken aan mensensmokkel of mensenhandel naar de EU. Daardoor kunnen vliegmaatschappijen op een Europese ‘zwarte lijst’ komen, en kunnen ze hun landingsrechten tijdelijk kwijtraken.
Op die manier probeert de EU een einde te maken aan de acties van president Loekasjenko van Wit-Rusland. Hij haalt grote groepen vluchtelingen vanuit het Midden-Oosten om hen via zijn westelijke buurland Polen de EU te laten binnenkomen. Ook proberen die vluchtelingen illegaal de grens met Litouwen of Letland over te steken.
Die situatie heeft de afgelopen weken tot mensonterende toestanden aan de grenzen geleid, waarbij Polen, Letland en Litouwen in allerijl grote prikkeldraadversperringen hebben aangebracht. Ook werden grensposten gesloten.
Die situatie aan de grens van de EU met Wit-Rusland zou niet mogelijk zijn geweest zonder medewerking van transportondernemingen. De Europese Commissie kondigde aan om 200 miljoen euro aan financiële hulp uit te keren aan Polen en Litouwen. Bovendien kondigde de Commissie aan op korte termijn te komen met noodwetgeving voor de grensbewaking.
In reactie op de crisis voerden Polen, Litouwen en Letland nationale wetgeving in waarmee zij ‘pushbacks’, het illegaal terugduwen van asielzoekers, zouden toestaan. In een debat wees GroenLinks-Europarlementariër Tineke Strik er op dat vrijwel niemand van vluchtelingen die in Polen wisten te komen, toegang krijgt tot een asielprocedure.
De asielzoekers die nu rondzwerven in de bossen aan de Pools-Russische grens moeten daar volgens Strik toegang tot asielprocedures en humane opvang krijgen. “Deze geopolitieke crisis mag niet leiden tot het permanent sluiten van de grenzen”, zo zei ze.