Bij de Europese Commissie wordt de laatste hand gelegd aan een bekendmaking over de dure kunstmest. Volgens uitgelekte concept-versies komt Brussel niet met een nieuwe EU-kunstmestsubsidie of met een opgetuigd actieplan. Wel wordt het EU-landen nog meer toegestaan om bestaande subsidiepotjes ook voor kunstmest te gebruiken.
Die mededeling wordt woensdag gepubliceerd, zo is de huidige planning. De Brusselse bekendmaking wordt waarschijnlijk een tegenvaller voor verscheidene EU-landen. Zo hadden Spanje en Frankrijk om een heus kunstmestbeleid gevraagd. Landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski heeft daarover enkele weken geleden overleg gevoerd met Europese kunstmestfabrieken zoals Yara en Borealis.
Europese landbouwkoepels vragen al geruime tijd om opheffing van de EU-importheffingen voor (lees: Amerikaanse en Russische) kunstmest. Die kunnen dat (zonder duur gas) goedkoper produceren. De Europese kunstmestfabrikanten zijn hier echter tegen. Hun concurrentiepositie is al niet al te rooskleurig, en de kunstmestmarkt komt steeds meer in handen van grote Chinese en Russische chemieconcerns.
Het ziet er nu naar uit dat Brussel gehoor geeft aan die Europese bedrijven, en de importheffingen ook in 2023 handhaaft. Als de situatie verslechtert, kan dat later altijd alsnog aangepast worden. Datzelfde geldt voor het (nu nog: afgewezen) Duitse financieringsvoorstel. Duitsland wil ‘nieuw’ EU-geld voor kunstmestaankoop, deels te betalen uit een EU-brede kunstmestbelasting.
Wel wil Brussel dat de EU-landen in hun energie-noodplannen een uitzondering opnemen voor fabrieken die kunstmest maken. Die zouden van kortingen of beperkingen uitgezonderd moeten worden.
Uit een uitgelekte conceptversie van de bekendmaking blijkt verder dat de Europese Commissie vasthoudt aan de boer-tot-bordstrategie waarbij over acht jaar zo’n twintig procent kunstmestgebruik moet zijn verminderd. De Commissie wil stimuleren dat meer ‘natuurlijke meststoffen’ worden gebruikt, maar waarschuwt wel dat daarbij rekening moet worden gehouden met kleinere oogsten en minder opbrengst.
Het is nog niet duidelijk onder welke EU-Commissaris dit kunstmestplan valt. Eerder heeft Landbouwcommissaris Wojciechowski zich er uitvoerig mee bezig gehouden, maar ook diens collega’s Timmermans (Klimaat), Sinkevicius (Milieu) en Kyriakides (Gezondheid)