De Mededingingsautoriteiten van de Europese Unie moeten binnenkort beslissen over een grote fusie in de wereld van de internationale grondstoffenhandel. Eén van ‘s wereld grootste grondstoffenhandelaren, het in de Verenigde Staten gevestigde Bunge, wil de Canadese branchegenoot Viterra overnemen.
Het doorgaan van die fusie zal dat nieuwe bedrijf nog dichter brengen bij de omvang van de twee allergrootste commodity-traders, ADM en Cargill. De Europese Commissie moet deze fusie, die al is goedgekeurd door de aandeelhouders van Bunge en Viterra, nog onderzoeken.
De internationale markt voor voedselgrondstoffen is de afgelopen jaren steeds geconcentreerder geworden. Sinds 1990 hebben de EU-Mededingingsautoriteiten in totaal zestig fusies en overnames van ‘s werelds vijf grootste multinationals onderzocht. Op één uitzondering na werden ze allemaal goedgekeurd.
De grootste vijf (ADM, Bunge, Cargill, COFCO en de Louis Dreyfuss Company) hebben samen een monopolie op de wereldmarkt voor basisvoedsel als graan, maïs, soja en suiker. De afgelopen drie jaar hebben zij hun winsten verdrievoudigd. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek (Hungry for Profits) van de in Amsterdam gevestigde SOMO, een particuliere stichting die onderzoek doet naar multinationale ondernemingen.
In 2022 zou de winst van de vijf wereldspelers zijn verdrievoudigd ten opzichte van 2016 tot 2020. Volgens SOMO beheersen deze ‘Big Five’ tussen de 70 en 90 procent van de wereldhandel in commerciële granen. Bovendien hebben zij veel controle over de belangrijkste soja-exportmarkten (Brazilië, de VS, Paraguay en Argentinië).
Het SOMO-onderzoek zegt dat de Europese Commissie de trend van verdere monopolisering een halt kan toeroepen. EU-onderzoek zou zich volgens SOMO kunnen richten op de prijsvorming en de marktmacht die door een nieuwe mega-speler in de voedselindustrie kan worden uitgeoefend.
De onderzoekers van Somo noemen het verontrustend dat de bedrijven ten tijde van honger en crisis hun winsten hebben kunnen verdrievoudigen door de voedselprijzen op te drijven.