Polen is het eerste EU-land dat van de Europese Mededingingsautoriteiten toestemming heeft gekregen voor directe staatssteun bij de aankoop van kunstmest. Polen mag van de Europese Commissie 836 miljoen euro subsidie geven aan Poolse boeren, met een maximum van 53.000 euro per agrarisch bedrijf.
In verband met de Russische oorlog tegen Oekraïne heeft de EU eerder deze maand het agrarische noodfonds (van 500 miljoen euro) opengesteld, en werd de mogelijkheid voor nationale staatssteun toegestaan.
EU-commissaris Janusz Wojciechowski zei dat de Europese landbouw een vrije markt is, en dat het verlenen van ‘uitzonderingen’ voor nationale staatssteun bij andere landen meestal zeer moeilijk ligt.
Wojciechowski zei op een persconferentie in Warschau dat de omvang van de Poolse overheidssteun een record zou vestigen. “Boeren in alle landen worden getroffen door hoge prijzen van meststoffen,” zei Wojciechowski. “Alleen Polen heeft besloten daarbij te helpen.”
De Poolse agrariërs kunnen subsidies ontvangen van 53,5 euro per hectare grasland of weiland en tot 107 euro per hectare bouwland. De bovengrens van de aangevraagde steun geldt voor een oppervlakte van 50 hectare.
Wojciechowski merkte op dat de Russische president Poetin de gasprijzen gebruikt als een politiek instrument dat een voedselcrisis in de hele EU veroorzaakt. De extreem hoge kunstmest- en voederprijzen zijn vooral fnuikend voor klein en middelgrote bedrijven. In het nieuwe GLB-landbouwbeleid verlegt de Europese Commissie de nadruk van de grote geïndustrialiseerde land- en tuinbouw naar de kleinere plattelandsbedrijven.
Zoals hij opmerkte, zal de kwestie van het welzijn en het onderhoud van de veehouderij in kleine en middelgrote boerderijen door de Europese Commissie als nieuwe prioriteit worden behandeld. De afgelopen tien jaar zijn in Polen meer dan 340.000 kleine ‘veehouderijen’ verdwenen. Ook in andere EU-landen is nog steeds veel sprake van schaalvergroting.
Volgens de commissaris moet het Europese voedselsysteem gebaseerd zijn op goed functionerende kleine en middelgrote veehouderijen om de voedselzekerheid in alle EU-landen te kunnen handhaven.
Wojciechowski kondigde aan dat de Europese Commissie ook werkt aan een plan om de ongebruikte middelen van de tweede pijler van het GLB over te hevelen naar de EU-lidstaten, zodat zij extra subsidies kunnen verlenen. Mogelijk neemt Brussel daar al komende week een besluit over.