De Poolse minister van landbouw Henryk Kowalczyk is afgetreden te midden van aanhoudende protesten van boeren tegen het Poolse landbouwbeleid en tegen de graandoorvoer uit Oekraïne. De minister zei dat zijn ontslag het directe gevolg is van het besluit van de Europese Unie om de graanafspraken met Oekraïne te verlengen.
Het ontslag van Kowalczyk werd in Warschau bekendgemaakt op het moment dat de Oekraïense president Zelensky het land bezocht. De doorvoer is een controversieel onderwerp in Polen, omdat het de Poolse graanhandel zou ondermijnen. EU-cijfers weerspreken dat en zeggen dat de meeste graan wel degelijk wordt door-getransporteerd.
Ook andere buurlanden klagen over verstoring van hun markten omdat de EU de heffingen op vrijwel alle Oekraïense landbouwproducten is afgeschaft. Vorige week schreven de premier van vijf EU-landen daarover een protestbrief aan voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie.
In de afgelopen maanden hebben boeren in Polen massale protesten georganiseerd, waarbij ze onder meer wegen blokkeerden. De protesten zijn al meer dan een jaar aan de gang, en waren aanvankelijk vooral gericht tegen het plattelandsbeleid van de conservatieve PiS-partij. Die wil de Poolse landbouw saneren en moderniseren, om te kunnen voldoen aan de EU-criteria voor GLB-landbouwsubsidies.
Daarbij komt dat de Afrikaanse Varkenspest de Poolse vleesverwerkende industrie vrijwel geheel heeft platgelegd. Daarover is ook al eens een Poolse landbouwminister afgetreden.
Het probleem van de graanimporten en de aanhoudende boerenprotesten komen op een moment dat Polen zich voorbereidt op parlementsverkiezingen later dit jaar. Veel Poolse boeren zijn ontevreden over de sanering en modernisering van de Poolse landbouw, die de laatste jaren wordt uitgevoerd om te voldoen aan de EU-criteria voor landbouwsubsidies.
Mede daardoor is in Polen inmiddels een omvangrijke radicale boeren-actiegroep tot stand gekomen. Die groepering is van mening dat deze modernisering ten koste gaat van de traditionele Poolse landbouwmethoden en het lokale karakter van de sector.
De regerende PiS-partij heeft herhaaldelijk beloofd de Poolse boeren te beschermen tegen oneerlijke concurrentie en probeert de gevolgen van EU-regels zo veel mogelijk in te perken. Daarom had LNV-minister Kowalczyk de boeren beloofd dat hij Brussel onder druk zou zetten om voor Polen een uitzondering te maken. Dat deed Brussel niet.