De benoeming van de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra tot nieuwe Nederlandse EU-commissaris is nog alleszins zeker.
De aftredende premier Mark Rutte heeft de christendemocraat Hoekstra voorgedragen om de klimaat-portefeuille van de sociaaldemocraat Frans Timmermans over te nemen. Die is vorige week afgetreden omdat hij terugkeert naar de Nederlandse politiek, mogelijk na de parlementsverkiezingen van 22 november als nieuwe premier.
Er zijn in het Europees Parlement grote twijfels over Hoekstra’s milieu- en klimaatvisie, gezien het feit dat zijn christendemocratische EVP-fractie de afgelopen maanden in Brussel en Straatsburg fel campagne heeft gevoerd tegen twee belangrijke ‘groene’ voorstellen voor natuurherstel en voor beperking van pesticiden in de landbouw.
Commissievoorzitter Ursula von der Leyen wil hoe dan ook voorkomen dat ‘het paradepaardje’ van háár Commissie, de Green Deal, in een gevarenzone komt en heeft de coördinatie en het overkoepelende toezicht op álle Green Deal-taken opgedragen aan haar nieuwe eerste vice-voorzitter, de Slowaakse sociaaldemocraat Maros Sefcovic. Dat zou inhouden dat Hoekstra daar ondergeschikt aan wordt.
Ook staat later deze maand nog een andere herschikking van taken binnen de Europese Commissie op stapel, bij de benoeming van de nieuwe Bulgaarse commissaris Ivanova, en het op handen zijnde vertrek van de Deense commissaris Margrete Verstager. Zij wordt later dit jaar de nieuwe directeur van de Europese Investeringsbank.
Bovendien is de benoeming vooralsnog voor hooguit een jaar, omdat na de Europese verkiezingen (juni 2024) door staatshoofden en regeringsleiders een nieuwe Commissie moet worden samengesteld. Het is niet zeker of dan een nieuwe Nederlandse premier voor herbenoeming van Hoekstra zal pleiten. In theorie bestaat dan de mogelijkheid dat ‘premier Timmermans’ zijn voorganger ‘oud-premier Rutte’ als kandidaat naar voren schuift.
Voorzitter Ursula von der Leyen zal Hoekstra dinsdag interviewen. Dan wordt ook meer duidelijk worden over zijn takenpakket. Het is niet zeker dat hij de vollédige klimaatbaan zal krijgen, maar Hoekstra bevestigde vrijdag zijn ambitie en noemde de opwarming van de aarde ‘een van de grootste thema’s van onze tijd’.
Als Von der Leyen met Rutte’s voordracht instemt, zal Hoekstra daarna de leden van het Europees Parlement nog moeten zien te overtuigen tijdens een parlementaire hoorzitting. Dat gebeurt waarschijnlijk in de tweede week van september. Het is in het verleden al vaker gebeurd dat een voorgedragen kandidaat het niet haalde.
De linkse leden van het Europees Parlement hebben grote bedenkingen. “Het is nog niet gegarandeerd dat het Parlement hem zal steunen”, zegt de Nederlandse PvdA’er Mohammed Chahim. “De kans dat wij hem steunen, hangt af van de vraag of hij ons tijdens de hoorzitting verrast.
Hij zal de vraag moeten beantwoorden of hij maatregelen voor klimaat en milieu wil versnellen of wil afremmen. Maar we zijn niet erg enthousiast over hem”, voegde de S&D-sociaaldemocraat eraan toe.
Ook de Renew-liberalen en de Groenen in Straatsburg hebben al bedenkingen geuit over gebrek aan ‘groene koers’ van Hoekstra. Het kon wel eens op één of twee stemmen aankomen.