In het Europese deskundigencomité is er geen vereiste gekwalificeerde meerderheid voor hernieuwde toelating van de pesticide glyfosaat in de Europese landbouw. Dat is vrijdag in Brussel na de SCoPAFF-stemming bekendgemaakt, nadat donderdagavond bij een proefstemming dat ook al was gebleken.
Als gevolg hiervan zal het voorstel nu worden voorgelegd aan de Beroepschriftencommissie. Verwacht wordt dat die commissie het voorstel in de eerste helft van november zal bespreken en erover zal stemmen. Een besluit over de verlenging van het gebruik van glyfosaat moet uiterlijk op 14 december 2023 worden genomen, aangezien de huidige goedkeuring op 15 december 2023 afloopt.
Vergunningen voor preparaten die glyfosaat bevatten kunnen onder de huidige vergunningsvoorwaarden een jaar langer geldig zijn, dat wil zeggen tot 15 december 2024, als aan de vergunningsvoorwaarden wordt voldaan. Critici zien het gebruik van glyfosaat als een grote bedreiging voor het milieu, maar fabrikanten spreken dit tegen.
Voor een gekwalificeerde meerderheid heeft de Europese Commissie de instemming nodig van minimaal 55 procent van de EU-staten, die tegelijkertijd minimaal 65 procent van de EU-bevolking vertegenwoordigen. Kort voor een stemming was al duidelijk dat de EU-landen er nog te verdeeld over zijn om nu al de minimaal benodigde 15 voor- of tegenstanders bijeen te brengen.
Van enkele landen is dat op dit moment nog niet duidelijk wat hun standpunt is. Op z’n hoogst waren er 8 voorstanders en 3 mógelijke voorstanders, bij 3 tegenstanders (Kroatië, Luxemburg, Oostenrijk) en 3 onthoudingen (Nederland, België, Duitsland) en zeven weifelaars.
Onder die onthouders en weifelaars bevinden zich enkele landen die het voorstel alsnog aan een meerderheid kunnen helpen. Zo heeft Zweden, dat momenteel de ‘neutrale’ roulerend EU-voorzitter is, conform de procedures nog geen definitief standpunt ingenomen.
Frankrijk zou alleen willen instemmen als de Frànse glyfosaat-variant wordt gebruikt; geen tien maar zeven jaar toelating, met een gebruiksmaximum per hectare, en alleen in ‘veilige’ landbouwgebieden.
Als er medio november in de Beroepencommissie opnieuw geen gekwalificeerde meerderheid vóór is, kan de Europese Commissie dat ook nog op éigen gezag toestaan. In dat geval dreigt herhaling van de situatie van de afgelopen jaren waarbij een meerderheid van het Europees Parlement glyfosaat wil verbieden, maar de 27 EU-landen in meerderheid niet.
In dat geval komt de Europese Commissie van twee kanten in de knel. Hoewel het Parlement geen vetorecht heeft in het goedkeuringsproces, heeft het wel een adviserende rol. Op initiatief van de Groenen wordt nu een resolutie voorbereid, die waarschijnlijk over twee weken in Straatsburg op de agenda komt.