Nederlandse rechtspraak scoort hoog in EU; Polen en Hongarije niet

De rechtspraak in Nederland scoort hoog op het gebied van onafhankelijkheid. Ook de inspanningen om de kwaliteit van rechtspraak te vergroten, vallen op. Dit blijkt uit het tweede Rule of Law-rapport van de Europese Commissie (EC).

Hiermee wordt meer inzicht gegeven in de rechtsstaat binnen EU-lidstaten en wordt zichtbaar wat er wel en niet goed gaat. Zo worden lidstaten gestimuleerd om rechtsstaatkwesties aan te pakken. Het rapport kijkt naar nieuwe ontwikkelingen sinds september vorig jaar, gaat dieper in op de problemen die in het vorige rapport zijn geïdentificeerd en staat stil bij de impact van de COVID-19-pandemie.

Zo onder meer aandacht besteed aan anti-corruptie beleid, media en de rechtspraak. Bijna alle Europese lidstaten voeren hervormingen door in hun rechtssysteem, zo blijkt uit het onderzoek. Wel zijn er grote verschillen in omvang, vorm en voortgang.

Positieve ontwikkelingen laten zien dat sommige EU-landen bereid zijn om de ‘rule of law’-kwesties in eigen land aan te pakken. De invloed van de coronacrisis is volgens de Europese Commissie duidelijk zichtbaar en benadrukt de urgentie om rechtsstelsels te moderniseren, bijvoorbeeld door digitalisering.

Enkele lidstaten, zoals Polen en Hongarije, zijn echter doorgegaan met het doorvoeren van hervormingen die de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht ondermijnen. Dit gebeurt onder meer door het toekennen van grotere invloed van de uitvoerende en wetgevende macht op het functioneren van de rechterlijke macht.

De Europese Commissie merkt op dat het Nederlandse rechtssysteem nog steeds gekenmerkt wordt door een zeer hoog niveau van onafhankelijkheid en inspanningen om de kwaliteit van rechtspraak te bevorderen. Hierbij noemt de Commissie de wijziging van de benoemingsprocedure van rechters bij de Hoge Raad en de inwerkingtreding van de Experimentenwet.

Net zoals vorig jaar merkt de commissie op dat er blijft ruimte voor verbetering van digitalisering binnen de rechtspraak, met name in het publiceren van uitspraken en het beschikbaar stellen van digitale oplossingen om procedures te starten en te volgen.