De financiële top van de Europese regeringsleiders over de meerjarenbegroting is zonder resultaat voortijdig afgebroken. Volgens EU-president Charles Michel was het niet mogelijk een akkoord te bereiken. Door het vertrek van de Britten uit de EU is aan de inkomstenkant van de EU-begroting een tekort van 60 tot 75 miljard euro is ontstaan.
Pogingen van Michel de uiteenlopende standpunten van de 27 lidstaten te overbruggen zijn niet geslaagd. De impasse ontstond doordat Nederland, Denemarken, Zweden en Oostenrijk hun jaarlijkse afdracht niet willen verhogen. Veel andere EU-landen willen juist een hogere begroting. Ook is er veel verzet tegen eventuele bezuinigingen op landbouwsubsidies en op fondsen voor regionale ontwikkeling.
De meningsverschillen tussen de EU-regeringen gaat niet alleen over de vraag hoe het wegvallen van de Britse bijdrage moet worden opgevangen, maar gaat ook over de toekomstvisie van de nieuwe Europese Commissie over Klimaatbeleid, de Green Deal, nieuwe technologie, beter grensbewaking en ander níeuw beleid. Daar moeten nieuwe inkomsten voor worden aangeboord, of er moet fors in huidige uitgaven worden bezuinigd.
Daarnaast vinden de Europese Commissie en het Europees Parlement dat er ‘andere inkomsten’ moeten worden aangeboord. Met die verhullende term wordt door velen bedoeld dat de Europese Unie eigen ‘belastingen’ zou moeten gaan heffen, iets waartegen de meeste EU-landen zich tot nu toe ten principale verzetten. Daarmee zou de EU immers bij inwoners van de EU-landen rechtstreeks zelf belastinggeld kunnen innen. Tot nu toe lopen alle EU-inkomsten via de begrotingen van elk van die individuele EU-landen.
In EU-verband wordt er al gesproken over het invoeren van een soort internet-belasting waarbij wereldwijde techbedrijven belasting moeten gaan betalen over de winst die ze in die landen boeken. Ook wordt er gedacht aan een soort ‘duurzaamheidsbelasting’ op milieu-onvriendelijke importproducten, en op plastic weggooi-flesjes.
De Nederlandse regering wil niet dat Nederland meer gaat bijdragen dan het nu al doet. Nederland betaalt nu al meer dan het ontvangt en staat in dat opzicht op de vijfde plek als zogeheten netto-betaler. In 2018 droeg Nederland 2,5 miljard euro meer bij aan de begroting van de EU dan het direct terug kreeg. “Het voordeel dat Nederland heeft van de interne markt is hier niet meegerekend”, nuanceerde een woordvoerder van de Europese Commissie.
De Nederlandse premier Mark Rutte noemde het vastlopen van de onderhandelingen “geen ramp. De vorige keer zijn we er ook niet in een paar maanden uitgekomen”, aldus Rutte. Een aantal onderdelen uit een compromis-document van EU-president Michel dat vrijdagavond uiteindelijk op de onderhandelingstafel kwam, had Rutte aangenaam verrast. Daarin stond een aantal interessante zaken voor Nederland, ook over kortingen, maar dat stuk is door 17 lidstaten van tafel geveegd. In het document werd ook gesuggereerd Nederland een aantal jaar extra inkomsten uit douanerechten te gunnen.
Volgens Michel was de reünie met de regeringsleiders nuttig en nodig. De komende dagen en weken zal volgens hem veel informeel overleg plaatsvinden. Wanneer de regeringsleiders opnieuw bijeenkomen, is nog niet bekend. Michel achtte de tijd niet rijp voor het vaststellen van een datum voor een nieuwe top.