Nog steeds verzet van EU-landen tegen minder pesticiden in landbouw

Veel EU-landen stemmen nog steeds niet in met het voorstel van de Europese Commissie voor halvering van het gebruik van chemische middelen in de EU-landbouw, ook niet na de onlangs gepresenteerde aanvullende studie naar de mogelijke gevolgen ervan.

Landbouwministers van verscheidene landen die het chemicaliëngebruik de afgelopen jaren al fors hebben teruggedrongen, verlangen bovendien een lágere taakstelling.

De aanvullende studie onderzocht de gevolgen van het verminderen van pesticiden op verschillende teelten in de landbouw. Hoewel het onderzoek sommige positieve resultaten liet zien, zoals een potentiële afname van milieuschade, wezen andere bevindingen op negatieve gevolgen voor de teelt van druiven en fruit. Het zal amper gevolgen hebben voor de graanoogsten. 

Een aantal EU-landen vreest dat halvering van het gebruik van pesticiden de kwetsbaarheid van gewassen voor ziekten en plagen zou kunnen vergroten. Deze landen pleiten voor een meer geleidelijke overgang, gecombineerd met toelating van nieuwe natuurvriendelijke onkruidverdelgers zonder de opbrengsten in gevaar te brengen.

Aan de andere kant zijn er ook EU-landen die vermindering van pesticiden toejuichen. Die benadrukten dinsdag op de Landbouwraad in Brussel opnieuw de dringende noodzaak om de biodiversiteit te beschermen en de negatieve gevolgen voor mens en milieu te beperken. Deze landen, waaronder Nederland, pleiten voor een snelle en ambitieuze aanpak om de overgang naar milieuvriendelijke landbouw te versnellen.

De discussies over het voorstel hebben de afgelopen dagen geleid tot verhitte debatten tijdens EU-vergaderingen, waarbij sommige landen dreigden hun vetorecht in te zetten als er geen rekening wordt gehouden met hun zorgen. De aanhoudende verdeeldheid weerspiegelt ook de druk die wordt uitgeoefend door belangengroepen en de agrarische sector.

Veel boerenorganisaties en chemische industrieën hebben zich fel verzet tegen de voorgestelde vermindering van pesticiden. Milieubeschermingsorganisaties en gezondheidsdeskundigen daarentegen hebben opgeroepen tot een strengere regelgeving om de blootstelling aan schadelijke chemicaliën in voedsel en water te verminderen. Zij dringen erop aan om prioriteit te geven aan de bescherming van de gezondheid van de EU-burgers.

In de landbouwcommissie van het Europees Parlement gaan bij de EVP-christendemocraten en de ECR-conservatieven al stemmen op om het pesticiden-voorstel weg te stemmen of over de komende verkiezingen (juni 2024) heen te tillen. Het is onzeker hoe lang het nog zal duren voordat er in Brussel een definitieve beslissing wordt genomen over het voorstel.

Daarnaast waren de ministers het er vrijwel unaniem over eens dat ook komend jaar de vorig jaar ingestelde twee uitzonderingen in het gemeenschappelijk landbouwbeleid moeten gelden voor vruchtwisseling (GMC 7) en voor de terbeschikkingstelling van landbouwgrond voor biodiversiteit (GMC 8).

Landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski wees erop dat de resultaten nog niet bekend zijn van die twee uitzonderingen over afgelopen jaar; misschien heeft het amper of niets bijgedragen aan de landbouwproductie. Bovendien kan zo’n besluit alleen genomen worden in samenspraak met het Europees Parlement.