Biodiversiteit maakt herziening EU-landbouwbeleid dringend nodig

Zes Europese wetenschappelijke organisaties pleiten in een brief aan het Europees Parlement voor een ingrijpende herziening van het EU-landbouwbeleid. Volgens de meer dan 2500 wetenschappers vernietigt de huidige intensieve landbouw de natuur en moet daarom het Europese landbouwbeleid zo snel mogelijk radicaal op de schop. Vogelbescherming Nederland is één van de organisaties die hun oproep hebben gepubliceerd in het vakblad Nature.

De schrijvers stellen dat het huidige EU-landbouwbeleid enorme schade toebrengt aan de natuurlijke biodiversiteit, vooral op het boerenland. Het Europese beleid is te veel gericht op schaalvergroting zodat de kwantiteit kan worden gemaximaliseerd. Vaak leidt dat tot onherstelbare aanpassingen aan gebieden, die daarmee voor vogels, insecten of zoogdieren steeds meer ongeschikt worden als leefgebied.

De wetenschappers wijzen op de cijfers: in de EU namen de boerenlandvogels tussen 1980 en 2015 met meer dan 55 procent af, in Duitse natuurreservaten nam het aantal insecten af met ruim driekwart. De aantallen van andere diersoorten, maar ook van planten en kruiden op het boerenland laten vergelijkbare teruggang zien. De schaalvergroting laat veel te weinig ruimte over voor bloemrijke akkerranden of slootkanten. Daarbij is op veel plaatsen het grondwaterpeil verlaagd ten bate van de boeren.

De Europese pot voor landbouwsubsidie is ongeveer 60 miljard euro. Gemiddeld betaalt iedere inwoner van de EU jaarlijks 114 euro aan het gemeenschappelijk landbouwbeleid. Dat bedrag was dit voorjaar inzet van een promotiecampagne rond de Europese verkiezingen. Er werden biljetten van 114 euro verspreid waarin werd opgeroepen tot een groener Europees landbouwbeleid.

Daarnaast ligt het EU-landbouwbeleid onder vuur vanwege mogelijke fraude en misbruik van landbouwsubsidies. Na maandenlang onderzoek in negen lidstaten publiceerde The New York Times een artikel dat beschrijft hoe politici in landen als Hongarije en Tsjechië een deel van de landbouwfondsen misbruiken voor eigen gewin of dat van bevriende grootgrondbezitters. Ze geeft daarbij het voorbeeld van de eerste minister van Tsjechië die tientallen miljoenen subsidies zou ontvangen hebben afgelopen jaar.

De New York Times spreekt van een subsidiesysteem dat opzettelijk ondoorzichtig is en dat op die manier de milieudoelstellingen van de EU ondermijnt. Brussel zou deze corruptie oogluikend toestaan omdat het aanpakken ervan zou betekenen dat het hele landbouwbeleid herzien zou moeten worden, terwijl juist die grote agrarische subsidies voor veel EU-landen een welkome inkomstenbron is.