De spanningen tussen Hongarije en Slowakije enerzijds en de overige EU-landen en de Europese Commissie anderzijds nemen toe vanwege hun afwijkende standpunten over het toelaten van Russische toeristen in het Schengengebied.
De onenigheid wordt verder versterkt door de Poetin-vriendelijke houding van beide landen en een controverse over de stopgezette olieleveranties.
Hongarije en Slowakije liggen onder vuur omdat zij, in tegenstelling tot andere EU-landen, hun grenzen openhouden voor Russische toeristen. Deze beslissing is problematisch, omdat veel EU-landen hebben besloten om Russische toeristen te weren als onderdeel van bredere sancties tegen Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne.
De Europese Commissie en andere EU-lidstaten maken zich zorgen over de veiligheid en de eenheid van het Schengengebied, nu Hongarije heeft besloten om de visumregels voor Russen te versoepelen. Hierdoor kunnen Russen makkelijker naar Hongarije reizen en vervolgens vrij door het Schengengebied bewegen.
De Hongaarse premier Viktor Orbán heeft een decreet uitgevaardigd waarmee hij de toegang voor Russen vergemakkelijkt. Dit heeft geleid tot felle kritiek van de Europese Commissie en diverse EU-parlementariërs, die vrezen dat dit de risico’s op spionage en andere veiligheidsbedreigingen verhoogt.
De EU heeft Hongarije onder druk gezet om deze maatregelen terug te draaien, maar tot nu toe zonder resultaat. De houding van Hongarije wordt gezien als een verdere escalatie van de reeds gespannen relaties tussen het land en de EU-instellingen.
Naast de visumkwestie is er ook onenigheid over leveranties van Russische olie via een Kroatische pijpleiding. Volgens Hongarije zijn de door Kroatië gevraagde transportkosten te hoog en is de betrouwbaarheid van Kroatië als doorvoerland twijfelachtig. Bovendien heeft de EU opgeroepen tot het stopzetten van de invoer van Russische olie als onderdeel van de sancties tegen Rusland, iets waar Hongarije zich eveneens tegen verzet.
Slowakije volgt een soortgelijke koers als Hongarije en heeft eveneens betoogd dat de economische en energieveiligheidsbelangen zwaarder wegen dan de EU-sancties tegen Rusland. Beide landen hebben herhaaldelijk aangegeven dat hun eigen nationale belangen voorop staan en hebben kritiek geuit op wat zij zien als de overdreven inmenging van de EU in hun binnenlandse aangelegenheden.
Deze standpunten hebben geleid tot een groeiende kloof binnen de EU, waarbij Hongarije en Slowakije zich steeds meer isoleren van de overige lidstaten. De situatie wordt verder gecompliceerd door de steun die beide landen blijven tonen aan de Russische president Vladimir Poetin, wat leidt tot vragen over hun toewijding aan de gezamenlijke Europese waarden en doelen.
Meerdere EU-parlementariërs en hoge functionarissen roepen op tot maatregelen tegen Hongarije en Slowakije. Zij stellen voor om strengere controles en sancties op te leggen om ervoor te zorgen dat ze zich houden aan de gemeenschappelijke EU-regels en -normen.