De Europese Unie kan binnenkort boetes en andere straffen opleggen aan personen en bedrijven die mensenrechten schenden of zich niet houden aan internationale wetten en verdragen. De EU kan dan boetes opleggen, of economische sancties, of reisbeperkingen binnen de EU opleggen, of banktegoeden in beslag nemen.
De Europese ministers van Buitenlandse Zaken hebben ingestemd met een voorstel dat Nederland hierover al enkele maanden geleden had ingediend. Het Nederlandse parlement wilde dat de EU een eigen Magnitsky-wet instelt die gericht is tegen Russische politici en functionarissen die verdacht worden van corruptie.
De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Canada, en de drie Oostzee staten hebben al een Magnitski-wet. Die is vernoemd naar de Russische advocaat Sergej Magnitski, die streed tegen corruptie en mensenrechtenschendingen en in 2009 onder verdachte omstandigheden overleed in een cel in Moskou.
“Een enorme stap voorwaarts”, zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken). Voor sommige EU-landen lag de verwijzing naar ‘Magnitski’ te gevoelig. Dat wijst teveel in de richting van Rusland, terwijl de regeling wereldwijd moet gaan gelden. Daarom had minister Blok de wet zodanig verbreed en uitgebreid, dat ‘ie niet alleen betrekking heeft op Rússische verdachten maar op álle mensenrechtenschenders wereldwijd.
EU-landen die moeite hadden met sancties, moesten over de streep worden getrokken, aldus Blok. “Die hebben we er gelukkig van kunnen overtuigen dat we een assertief buitenlandbeleid nodig hebben en dat het opkomen voor mensenrechten tot de kern van dat beleid hoort.”
Al een jaar geleden kreeg Nederland steun voor een dergelijk plan, maar Borrells voorganger Federica Mogherini had tot nu toe geen stappen gezet. Minister Blok denkt dat het nu ongeveer een half jaar duurt voordat er een voorstel ligt. Daarna moeten alle EU-lidstaten dat voorstel nog goedkeuren.