Europese conservatieven en nationalisten verdringen centrum-liberalen

Foto door Christian Wagner op Unsplash

Nieuwe Europese opiniepeilingen wijzen opnieuw op een verschuiving naar rechts bij de verkiezingen in juni voor een nieuw Europees Parlement. Daardoor zouden herverkiezing en een nieuwe ambtsperiode voor Ursula von der Leyen als Europees Commissaris niet vanzelfsprekend zijn.

Dit scenario wordt benadrukt in de laatste Euronews Super Poll van het Euronews Poll Centre, een van de laatste vóór de Europese verkiezingen van 6 – 9 juni. Volgens de peiling zullen centrumrechts en extreemrechts winnen, waarbij de liberaal-democraten waarschijnlijk in alle EU-landen flink zullen verliezen.   

De grootste partij zou opnieuw de centrumrechtse Europese Volkspartij (EVP) worden, gevolgd door de centrumlinkse Socialisten en Democraten (S&D), op de voet gevolgd door de rechtse nationalisten van de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR). Die zouden daarmee in grootte de derde fractie in het Europarlement kunnen worden, ten koste van de Renew-liberalen.

De extreemrechtse Identity and Democracy (ID) zal ook een grote overwinning kunnen behalen dankzij Frankrijk, waar de National Rally (RN) van Marine Le Pen in de peilingen voorop gaat. Ook de Nederlandse Partij voor de Vrijheid (PVV), de Oostenrijkse Vrijheidspartij (FPÖ) en het Roemeense Rechtse Alternatief (AD) staan bovenaan de peilingen in hun landen.   

De extreemrechtse ID zal ook een impuls krijgen door een goed resultaat uit Duitsland, waar Alternative für Deutschland (AfD) op forse winst staat. De positie  van die Duitse partij binnen de Europese alliantie is echter zwak, nadat hun kandidaat Maximilian Krah zei dat ‘je nooit moet zeggen dat iemand die een SS-uniform droeg automatisch een crimineel was’, wat leidde tot een schorsing maar niet tot zijn uitzetting. 

ID zorgt ook voor problemen bij andere Europese partijen. De liberale alliantie Renew staat op het punt haar Nederlandse lid, de VVD, te verdrijven nadat zij had ingestemd met de vorming van een coalitieregering met de anti-islampartij PVV van Geert Wilders. Renew staat voor een grote daling van het aantal zetels, aangezien de partij Renaissance van Emmanuel Macron momenteel in de peilingen daalt vergeleken met de vorige verkiezingen.   

De andere grote winnaar bij deze EU-verkiezingen zal de conservatieve groepering ECR zijn. De groep zal goede resultaten boeken in Italië met regerende partij Brothers of Italy (FdI), in Polen met Wet en Rechtvaardigheid (PiS) en in Spanje met Vox. Onlangs spraken Giorgia Meloni en Marine Le Pen tijdens een bijeenkomst in Madrid in verzoenende termen over elkaar, waardoor de deur werd geopend voor samenwerking na de verkiezingen. Zij krijgen wellicht zelfs de kans om invloed uit te oefenen op de verkiezing van de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie en van andere sleutelfiguren.   

Over de toekomstige politieke samenwerking in Brussel en Straatsburg blijft echter verdeeldheid bestaan. De christendemocratische EVP is overwegend pro-Europees en veel partijen binnen de EVP zullen moeite hebben om een alliantie aan te gaan met de ECR en ID, waar de meeste partijen eurosceptisch en ultranationalistisch zijn. 

Bovendien moet elke kandidaat voor de Europese Commissie moeten worden goedgekeurd door de 27 nationale regeringen, en aangezien Frankrijk, Duitsland en Spanje worden geregeerd door liberale of centrumlinkse regeringen, is het moeilijk voor te stellen dat zij goedkeuring zouden geven kandidaten die worden gesteund door partijen aan de extreme kant van het politieke spectrum.