De EU-ministers van Binnenlandse Zaken hakken komende week knopen door over de toelating van twee of drie nieuwe EU-lidstaten, en over uitbreiding van het Schengengebied. Eerder waren onder meer Frankrijk en Nederland tegenstander van uitbreiding van de EU.
Die twee landen vonden dat de huidige Unie eerst zelf moet reorganiseren en moderniseren, voordat nieuwelingen worden toegelaten. Het is onduidelijk of door de Russische oorlog tegen Oekraïne daar nu anders over wordt gedacht.
Het Europees Parlement vindt dat niet alleen Moldavië en Oekraïne kandidaat-lid mogen worden, maar ook Bosnië-Herzegowina. Wel vinden de Europolitici dat de toelatingscriteria gewijzigd moeten worden: onderhandelingen moeten binnen zes jaar zijn afgerond, en er moeten ook tussentijdse strafsancties kunnen worden ingelast.
De parlementariërs zien het uitbreidingsbeleid als de sterkste geopolitieke troef van de EU, zeker gezien de toenemende dreiging van Rusland. Nu al kunnen landen die willen toetreden hun buitenlandse en veiligheidsbeleid afstemmen op dat van de EU. Sommigen doen dat ook.
De Europarlementariërs kijken echter kritisch naar Servië, dat niet meegaat in de EU-sancties tegen Rusland. Volgens Europarlementariër Tineke Strik (GroenLinks) heeft de Russische agressie ‘terecht’ geleid tot meer hang naar EU-uitbreiding.
Nederland blijft tegen toetreding van Bulgarije tot het vrij-reizengebied binnen Europa, het Schengengebied. Roemenië en Kroatië zijn echter klaar om toegelaten te worden. Volgens de Nederlandse premier Mark Rutte voldoet Bulgarije nog niet aan de voorwaarden om Bulgaren zonder paspoortcontroles door de EU-landen te laten reizen.
Rutte noemde het besluit om Roemenië nu wel toe te laten “een grote stap”, nadat Nederland jarenlang hun toelating tot de Schengen-regeling had tegengehouden. De Europese Commissie en het Europees Parlement vinden dat alle drie EU-landen zich hebben gehouden aan de afspraken die in het verleden zijn gemaakt.
Op 8 december wordt de kwestie besproken op de vergadering van de EU-ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken. Bij stemmingen over zowel toelating van nieuwe Schengenlanden als voor uitbreiding van de EU is unanimiteit vereist.