Kroatië wil zo snel mogelijk ook de euro en visumvrije Schengenzône

De Kroatische premier Andrej Plenković maakte duidelijk dat Kroatië, de nieuwste EU-nieuwkomer, zich zo snel mogelijk bij de binnenste kringen van de Unie wil voegen, en Zich wil aansluiten bij de visumvrije Schengenzone. Ook wil Kroatie zo snel mogelijk de euro als betaalmiddel invoeren.

Plenković sprak woensdag in Zagreb met een groep van 60 in Brussel gevestigde journalisten ter gelegenheid van de inhuldiging van het Kroatische voorzitterschap van de Raad van de EU. Kroatië neemt het roulerend voorzitterschap over van Finland.

Afgezien van de prioriteiten van het Kroatische voorzitterschap die de afgelopen dagen zijn benadrukt, benadrukte Plenković dat er voor zijn land twee belangrijke nationale doelen waren: toetreding tot Schengen en de eurozone.

Aan het Europese front is komend halfjaar veel te doen. Natuurlijk is er de brexit. Per 1 februari zou het Verenigd Koninkrijk uit de EU stappen, maar dan nog moet er eind dit jaar een handelsverdrag liggen tussen Londen en Brussel. Daarnaast wordt er in de Kroatische hoofdstad Zagreb een Balkantop georganiseerd. Die gaat zich beraden over de uitbreiding van de Europese Unie. Kroatië was in 2013 het laatste, 28e land dat bij de EU kwam. Uitbreiding met Montenegro en Albanië wordt momenteel tegengehouden door Frankrijk en Nederland.

Andere onderwerpen van belang zijn het vaststellen van een meerjarenbegroting tot 2027, het regelen van de migratie-kwestie en het opnieuw optuigen van een klimaatakkoord dat moet leiden tot emissie-neutraliteit in 2050. Zelf wil Kroatië toetreden tot de Schengenzone en afscheid nemen van de nationale munteenheid kuna; uiterlijk in 2024 moet de euro omhelsd worden.

Kroatië heeft sinds kort een centrumlinkse president. Maar het rechts-nationalisme is nog krachtig aanwezig in het land dat het eerste halfjaar van 2020 voorzitter is van de Europese Unie. Afgelopen zondag waren er presidentsverkiezingen in Kroatië. In de tweede ronde versloeg de sociaaldemocratische kandidaat Zoran Milanovic (53) het conservatieve zittende staatshoofd Kolinda Grabar-Kitarovic met 52,7 tegen 47,3 procent. Zijn termijn van vijf jaar gaat in februari in.

De nieuwe Kroatische president probeerde na zijn verkiezingsoverwinning de goede woorden te vinden. Hij wil een staatshoofd boven de partijen zijn, van alle 4,5 miljoen Kroaten, van een liberaal, democratisch en Europeesgezind land. Hij wil geen politiek in de achterkamertjes voeren. Hij wil niet meer over het verleden praten en strikt binnen de grondwet handelen, zei Milanovic.

Dat alles had natuurlijk allang in Kroatië moeten gebeuren. Dit lijstje geeft aan hoezeer het in Kroatië nog aan van alles schort, met termen als corruptie, nepotisme, onbestrafte oorlogsmisdaden en slechte verhoudingen met de buurlanden. Met Servië woedt een handelsoorlog en een bitter debat over de uitlevering van elkaars oorlogsmisdadigers. Slovenië hield lang het Kroatisch EU-lidmaatschap tegen, vanwege visserij- en territoriale geschillen.

Een van de grootste Kroatische corruptiezaken kreeg onlangs een voorlopig einde. Oud-premier Sanader kreeg zes jaar cel vanwege het aannemen van tien miljoen euro steekpenningen.