Moldavië naar stembus voor toetreding tot EU of pro-Moskoukoers

Moldaviërs gaan zondag de stembus voor de presidentsverkiezingen en een EU-referendum. Dit is een cruciaal moment voor het kleine, vooral agrarisch georiënteerde land om toe te kunnen treden tot de Europese Unie.

Het land probeert uit de invloed van Rusland te komen, dat met een troepenmacht het oostelijke deel van het land (Transnistrië) bezet houdt.

Uit opiniepeilingen blijkt dat de pro-westerse huidige president Maia Sandu een comfortabele voorsprong heeft op haar tien rivalen. Als ze er echter niet in slaagt de kiesdrempel van 50% te halen, vindt er op 3 november een tweede ronde plaats.

Volgens peilingen zal ze het dan waarschijnlijk moeten opnemen tegen Alexandr Stoianoglo, een voormalig procureur-generaal die gesteund wordt door de traditioneel pro-Russische Partij van Socialisten.

Sandu hoopt dat het referendum een ​​volmondig ‘ja’ zal opleveren. Het referendum zal bepalen of er een clausule in de grondwet wordt opgenomen waarin toetreding tot de EU als doel wordt gesteld.

Uit peilingen blijkt dat een meerderheid voorstander is van aansluiting. Vijf presidentskandidaten hebben hun aanhangers echter opgeroepen om ‘nee’ te stemmen of te boycotten. Voor een geldig referendum is een opkomst van minimaal een derde van de kiezers nodig. Een zwakke uitslag voor Sandu zou de toon kunnen zetten voor de parlementsverkiezingen van volgende zomer. 

Het land met minder dan 3 miljoen inwoners, omgeven door Roemenië en Oekraïne, kent sinds de val van de Sovjet-Unie in 1991 een afwisselend pro-westers en pro-Russisch beleid.

De betrekkingen met Moskou zijn verslechterd sinds Sandu in december 2020 aan de macht kwam. Haar regering heeft de Russische inval in Oekraïne in februari 2022 veroordeeld.

De verkiezingscampagne werd de afgelopen weken overschaduwd door beschuldigingen van inmenging. De politie beschuldigt Ilan Shor, een voortvluchtige magnaat die in Rusland woont, ervan dat hij minstens 130.000 kiezers heeft omgekocht om ‘Nee’ te stemmen.

Shor, die onder westerse sancties staat, heeft openlijk aangeboden Moldaviërs te betalen. Rusland ontkent inmenging in Moldavië en beschuldigt de regering al lang van ‘Russofobie’.