De EU-begroting en uitvoeringsplannen voor komend jaar bevatten voor de Europese landbouw een paar tegenvallers, bedreigingen en onzekerheden. Er wordt bezuinigd op bestaande projecten, en er komt geen extra geld voor nieuw beleid.
De concept-begroting voor 2025 is opgesteld onder regie van de húidige Commissarissen die binnenkort deels worden vervangen, waarna nieuwe plannen zullen worden opgesteld.
Vorige maand werd uit de cijfers van de Oostenrijkse Begrotingscommissaris Johannes Hahn duidelijk dat hij op het reclamebudget voor zuivel en rood vlees honderden miljoenen euro’s wil besparen. Eenzelfde voorstel werd vorig jaar in het Europees Parlement onder druk van de invloedrijke Landbouwcommissie teruggedraaid. Daar wordt over twee weken een eerste reparatie-amendement besproken.
De aanblijvende Commissievoorzitter Ursula von der Leyen heeft weliswaar toegezegd dat zij ‘in de eerste honderd dagen’ met voorstellen komt om de dialoog met de Europese landbouw een nieuwe start te geven, maar tot nu toe blijft dat vooral bij woorden. Uit de cijfers van Hahn blijkt dat er nog geen enkel ‘nieuw geld’ is opgenomen voor de Brusselse toezeggingen en gewekte verwachtingen na de recente Europese boerenprotesten.
Aftredend commissaris voor Landbouw Janusz Wojciechowski heeft scherpe kritiek op het idee om de hele EU-begroting voortaan te koppelen aan allerlei nationale politieke omstandigheden en hervormingen. Die gedachte wint in Brussel steeds meer aanhang na de succesvolle ‘nationale koppelingen’ bij de uitbetalingen van de corona-herstelbetalingen.
Wojciechowski heeft politiek gebaseerde GLB-betalingen afgedaan als “onaanvaardbaar” en wees op situaties waarin “boeren in Polen geen geld zouden ontvangen vanwege meningsverschillen over het probleem met de (…) rechterlijke macht” of Italiaanse producenten op dezelfde manier zouden verliezen vanwege de zorgen van Brussel over het staatsschuldprobleem van het land.
Daarbij is nog lang niet duidelijk wie de nieuwe EU-Commissarissen (van Landbouw, en van Financiën) worden, en wat voor toekomstplannen zij zullen opstellen. Eind deze maand moeten alle 27 EU-regeringen hun nationale kandidaten hebben voorgedragen. Van Polen is al bekend dat de conservatieve ECR-commissaris Janusz Wojciechowski niet zal worden herbenoemd; Nederland draagt opnieuw Wopke Hoekstra voor.
In sommige media is gesuggereerd dat CDA’er Hoekstra in de nieuwe Commissie de portefeuille voor Landbouw toebedeeld zou kunnen krijgen, maar dat is niet waarschijnlijk. Weliswaar is duidelijk dat AGRI zal gaan naar een EVP-christendemocraat, maar Nederland dringt in EU-kringen aan op een ‘zware’ ( financiële, economische) portefeuille, en dat is AGRI zéker niet.
Ook Hoekstra-zelf benadrukt vaak zijn expertise als oud-minister van Financiën. Daar tegenover staat dat vrijwel alle grote EU-landen een zwáre portefeuille eisen, en dat Landbouw meestal naar een van de kleinere EU-landen gaat.
Voor de Landbouw is al bekend dat een nieuw GLB-beleid vanaf het jaar 2027 zal worden opgesteld. Onduidelijk is nog of daarin ook mogelijke gevolgen van een mogelijke EU-toetreding van Oekraïne zal worden verwerkt.