Nieuwe verdachte in onderzoek naar moord en corruptie op Malta

Exhibition on murdered journalist Daphne Caruana Galizia : ' Daphne – The Voice that Lives On '

De politie op Malta heeft opnieuw een verdachte die verdacht wordt van betrokkenheid bij de bomaanslag op de journaliste Daphne Caruana Galizia. De nieuwe verdachte zou de opdrachtgever van de moord in contact hebben gebracht met de personen die de aanslag pleegden waardoor de onderzoeksjournalist op 16 oktober 2017 om het leven kwam.

De aanhouding is een nieuwe stap in het onderzoek naar de moord op de journaliste. De feitelijke plegers van de bomaanslag werden al meer dan een jaar geleden gearresteerd, en zijn al in staat van beschuldiging gesteld. Maar het proces tegen de daders is nog steeds niet begonnen, vermoedelijk omdat er onthullingen dreigen over samenwerking tussen criminelen, zakenlieden en toppolitici.

De vermoorde journaliste had kort voor haar dood een schandaal onthuld uit de Panama Papers. Ze beschuldigde medewerkers van premier Joseph Muscat van het exploiteren van buitenlandse brievenbusondernemingen. De echtgenote van de premier zou hiervan geprofiteerd hebben als eigenaar van het bedrijf Egrant in Panama. Het bedrijf liet grote sommen geld circuleren in transacties met een bank in Azerbeidzjan.

Kort na de moord maakte de regering bekend een miljoen euro uit te loven voor informatie die leidt naar de daders. De moord leidde tot protesten op Malta. De demonstranten eisten een snelle oplossing van de zaak en het einde van de corruptie in de politiek en bij de autoriteiten.

Dat leidde op Malta aanvankelijk tot een onderzoek waaruit al nauwe banden tussen grote criminelen en politici en zakenlieden tevoorschijn kwamen. Een rapport van 1500 pagina’s is gereed maar nog steeds niet door de Maltese Justitie openbaar gemaakt.

Dat corruptie en vriendjespolitiek ook de rechtsgang op Malta domineren, bleek ook al uit een vernietigend rapport van het Nederlandse parlementslid Pieter Omtzigt. Als rapporteur van de Raad van Europa deed hij maandenlang onderzoek naar aanleiding van de moord en onthullingen over onder meer witwassen van geld op Malta.

Volgens het dit jaar gepubliceerde rapport van Omtzigt vormen de zwakke punten van Malta een bron van kwetsbaarheid voor de hele Europese Unie. Wie Maltees staatsburger is, is burger van de hele Europese Unie. Een Maltees paspoort is een paspoort waarmee je vrij kunt reizen binnen de 26 Europese Schengen landen. En Maltese banken geven toegang tot het Europese bankensysteem. ‘Als Malta zijn zwakke punten niet kan of wil corrigeren, moeten de Europese instellingen ingrijpen’, aldus Omtzigt in zijn rapport.

Na die Europese kritiek is inmiddels op Malta besloten tot een nieuw, geheel onafhankelijk onderzoek. Daarbij is de onderzoeksopdracht ook verruimd. Zo was het oorspronkelijke onderzoek opgezet om te kijken naar “de dood” van de overleden journalist, terwijl de nieuwe taakomschrijving herhaaldelijk verwijst naar moord.

Ook zullen de eerdere onderzoeksresultaten openbaar worden gemaakt en mag de familie van Daphne Caruana Galizia het complete rapport lezen. Ook zijn twee van de drie leden van de onderzoekscommissie vervangen, na overleg met de familie van de vermoorde journaliste. Zij waren het niet eens met de vorige benoemingen.

Ook wordt nu een verband gelegd met een stuk of twintig eerdere aanslagen op Malta in de afgelopen tien jaar. Daarbij gaat het ook om de betrokkenheid van enkele grote bedrijven en vooraanstaande (ex-)politici.