Oekraïne heeft, ondanks de oorlogssituatie, een indrukwekkende landbouwsector opgebouwd die in veel opzichten concurrerender is dan andere agrarisch-georiënteerde Europese landen.. Met een van de grootste oppervlakten vruchtbare landbouwgrond in Europa en een relatief lage kostprijs, is Oekraïne in staat grote hoeveelheden landbouwproducten te exporteren naar de EU.
Radosław Sikorsky, de Poolse minister van Buitenlandse Zaken, zei onlangs dat Oekraïne aan het eind van dit decennium (2029-2030) of kort daarna zou kunnen toetreden tot de EU, op voorwaarde dat het land belangrijke hervormingen doorvoert en Europese wetgeving overneemt. Daarover zijn de EU en Kyiv onlangs onderhandelingen begonnen, waarbij meerdere varianten ter tafel kunnen komen.
De EU begint zich ook voor te bereiden op veranderingen in handels- en landbouwbeleid in het licht van de mogelijke toetreding van Oekraïne. Het land zal niet alleen moeten voldoen aan de Europese standaarden, maar zal ook de interne landbouwproductie en -export verder moeten versterken om een belangrijke speler binnen de EU te worden.
Sikorsky benadrukt dat Oekraïne hoe dan ook een grote rol zal spelen in de EU-economie en invloed zal hebben op Europese instituties. Echter, de weg naar toetreding is complex en omvat onder andere onderhandelingen over landbouw en transport.
Zo is van Oekraïense kant al gezinspeeld op de mogelijkheid van spóedige formele toetreding, met vertraagde/ gefaseerde toelating voor de export van landbouw- en voedselproducten. Zo’n stapsgewijze toelating werd ook twintig jaar geleden gehanteerd toen tien voormalige Oostblok-landen lid van de EU werden.
Sommige agrarisch-georiënteerde EU-landen zoals Polen, Hongarije en Tsjechië vinden dat eerst alle details en alle bijzonderheden moeten zijn uit-onderhandeld, en willen de toetreding daaraan koppelen. Andere agrarische landen zoals Denemarken, Frankrijk en Nederland hebben daarover nog geen concreet standpunt over gecommuniceerd.
Naast de politieke vooruitzichten is de agrarische sector van Oekraïne cruciaal voor zowel het land zelf als voor de hele EU. De landbouwsector is verantwoordelijk voor 17% van het Oekraïense BBP en 70% van de landbouwproductie wordt geëxporteerd. Ondanks de huidige oorlog weet Oekraïne zijn landbouwproductie en -export op peil te houden en zelfs uit te breiden.