Pleidooi voor plek ‘sociale rechten’ seizoenswerkers in EU- landbouw

Europese vakbonden vinden dat de rechten van seizoenswerkers in de land- en tuinbouw wettelijk moeten worden opgenomen in het nieuwe Europese gemeenschappelijk landbouwbeleid.

In een Open Brief wordt opgeroepen ‘de sociale rechten’ van uitzendpersoneel vast te leggen in de huidige triloog-onderhandelingen over nieuw EU-landbouwbeleid.

De Open Brief is ondertekend door een brede alliantie van meer dan 300 internationale en landelijke vakbonden, werknemersorganisaties en solidariteitsgroepen, waaronder uit Nederland ook CNV, FNV, Greenpeace en Amnesty International.

In de oproep wordt onder meer verwezen naar begin vorig jaar, bij het uitbreken van de coronapandemie, toen reisverboden werden opgelegd aan grote groepen buitenlandse inhuurkrachten. Zij mochten nergens heen, terwijl de landbouw in veel EU-landen zat te springen om tijdelijk personeel.

Het pleidooi voor opname van ‘sociale rechten’ in het GLB dreigt een nieuwe hindernis te worden voor de toch al moeilijke triloog-onderhandelingen tussen Europees Parlement, Europese Commissie en de 27 LNV-ministers.

Veel regeringen hebben er bedenkingen tegen, en wijzen op de zeer grote verschillen in betaling en behandeling van (meestal: buitenlandse) inhuurkrachten. Bovendien: verschillen niet alleen per land, maar ook nog eens per bedrijfstak.

Vakbonden daarentegen noemen die grote verschillen juist een argument om op EU-niveau wél iets te regelen. Het Europees Parlement heeft onlangs een regeling voor een wettelijk minimumloon vastgesteld. Waar EU-landen tegenin brengen dat arbeidsvoorwaarden, CAO’s en salarissen nationále kwesties zijn die niet onderworpen zijn aan EU-bevoegdheden.

Het Europees Parlement heeft de opname van ‘sociale conditionaliteit’ in het GLB krachtig gesteund. De voorwaarden zou betrekking hebben op arbeidstijd, gezondheid en veiligheid, en huisvesting voor mobiele en migrerende arbeiders.

In de Open Brief, gepubliceerd op 17 februari, wordt voorgesteld de rechtstreekse GLB-betalingen (in de eerste pijler) te koppelen aan het naleven van arbeidsvoorwaarden. Hoewel GLB-subsidies momenteel al afhankelijk zijn van zaken als milieunormen, volksgezondheid en dierenwelzijn, spelen vakbondsrechten, ‘sociale rechten’ tot nu toe geen rol bij de uitbetaling van landbouwsubsidies.

De arbeidsomstandigheden in de Europese landbouwsector behoren volgens de ondertekenaars tot de “meest uitdagende en precaire” van de EU-economie. Ze wijzen ook op veel voorkomend arbeidsmisbruik en uitbuiting.

Minstens tien miljoen mensen zijn werkzaam in de Europese landbouw, voornamelijk als seizoenarbeider, dagloner of in een andere onzekere status, waarbij maar liefst 61,2% van de landbouwarbeiders ‘informeel werk’ doet.