Nederlands 
Dansk 
English (UK) 
Français 
Deutsch 
Ελληνικά 
فارسی 
Русский 
Español 
Svenska 
Polen staat aan de vooravond van cruciale parlementsverkiezingen op 15 oktober. Die worden nu al de belangrijkste verkiezingen sinds de Poolse omwenteling van 1989 genoemd.
De focus is vooral gericht op de nationalistisch-conservatieve Partij voor Recht en Rechtvaardigheid (PiS) en haar controversiële anti-Europese koers. Nu al is duidelijk dat de stembusstrijd zal worden beslist op het Poolse platteland: daar woont veertig procent van de bevolking.
De verkiezingen worden nu al bestempeld als een strijd om de ziel van Polen, waarbij de vraag centraal staat of de PiS-regering na 9 jaar aan de macht haar positie kan handhaven, al dan niet met steun van rechtse coalitiegenoten. De laatste opiniepeilingen tonen een nek-aan-nekrace tussen PiS en de liberale coalitie onder leiding van oud-EU-voorzitter Donald Tusk, die slechts enkele procentpunten achterloopt op de regerende partij.
De regerende partij wordt verder uitgedaagd door een opkomende agrarisch georiënteerde conservatieve fractie en door de nieuwe radicale boerenpartij van Agrounia. De agrarisch georiënteerde conservatieven hebben de aandacht getrokken met hun belofte om de traditionele waarden en gewoonten van het Poolse platteland te behouden en te beschermen, en staan nu op zo’n tien procent; Agrounia op 1 procent.
De PiS-regering heeft de afgelopen jaren aanzienlijke steun op het platteland verloren. Critici beweren dat dit niet zozeer te wijten is aan onvrede over EU-gestuurd landbouwbeleid (alhoewel daar ook veel kritiek op is), maar vooral aan het feit dat de partij haar banden met de rooms-katholieke kerk en traditionele waarden en gewoonten op het platteland niet voldoende heeft behouden.
Bovendien heeft de regering al enkele jaren meerdere conflicten met de Europese Unie over kwesties zoals rechtsstaat, onafhankelijkheid van rechters, homorechten en liberale vrijheden. Daardoor heeft de EU de uitbetaling van verschillende subsidies opgeschort, waardoor de PiS-politici ook steun onder ‘stedelijke’ gematigde en moderne kiezers heeft verloren.
Een beslissend keerpunt in deze verkiezingen kûnnen de Oekraïense graanexporten nog worden. De Europese Commissie overweegt de huidige beperkingen (geen export naar vijf buurlanden) na 15 september op te heffen, tot woede van de Poolse regering. Dat is midden in de verkiezingscampagne. Warschau dreigt desnoods weer grensblokkades in te stellen, waarmee de PiS probeert alsnog alle boeren aan hun kant te krijgen.
Daarbij speelt ook een rol dat het Poolse platteland er de afgelopen tien, vijftien jaar de ‘achterstand’ op ‘modern stedelijke gebied’ fors heeft verkleind, mede met behulp van Europese (ontwikkelings-) subsidies en door de EU gesteunde vernieuwing van het landbouwbeleid. Niet iedereen is ontevreden over de EU.
Terwijl de PiS-regering vastberaden blijft om haar anti-Europese koers te handhaven, heeft de liberale coalitie onder leiding van Donald Tusk zich gepositioneerd als een alternatief met een pro-Europese agenda. De verkiezingsuitslag kan dus aanzienlijke gevolgen hebben voor de relatie van Polen met de Europese Unie en de bredere geopolitieke context.
