Duits landbouwoverleg struikelt over miljarden voor agrarische transitie

In Duitsland heeft de zogeheten Borchert-adviescommissie voor de modernisering van landbouw en veeteelt haar werkzaamheden gestaakt. Het uiteenvallen is het gevolg van meningsverschillen tussen de deelstaat Beieren en de federale overheid over landbouwbeleid en over de financiering van een al eerder bepleite agrarische transitie. 

De adviescommissie was enkele jaren geleden opgericht door toenmalig LNV-minister Julia Klöckner (CDU) en stond onder voorzitterschap van oud-minister Jochen Borchert.

Deskundigen  uit politiek, wetenschap, het bedrijfsleven en dierenclubs kwamen daarop met een omvangrijk pakket voor modernisering dat ook rekening hield met milieu- klimaat en dierenwelzijn. Die transitie zou bij elkaar een meerjareninvestering van 4 miljard moeten kosten.

Maar de inmiddels aangetreden centrumlinkse Duitse ‘stoplichtcoalitie’ kan het al maandenlang niet eens worden over de financiering, en komt vooralsnog niet verder dan 150 miljoen extra voor extra dierenwelzijn.

Grote vraag is wie de miljarden moet betalen die nodig zijn voor het ombouwen van stallen en kooien, zowel in de melkveehouderij als in de pluimvee- en varkensindustrie. Moet er een ‘vleestaks’  komen zodat alleen vleeseters opdraaien voor de productiekosten van hun vleesconsumptie, of moet er belastinggeld (van iedereen) bij ? 

In de bondsregering zijn de FDP-liberalen tegen verhoging van belastingen, en vinden De Groenen dat ‘de vervuiler betaalt’. In de SPD vraagt men zich af waarom de belastingbetaler of consument moet opdraaien voor nieuwe varkensstallen, terwijl de grote Duitse vleesconcerns de afgelopen jaren miljoenen verdienden maar weinig of niets investeerden in extra dierenwelzijn.

De politieke onenigheid over de financiering heeft ook te maken met een door Berlijn gewenste centralisering van het landbouwbeleid. Onder vorige Duitse CDU-regeringen hadden de deelstaten uitgebreide regionale bevoegdheden. De deelstaten willen dat zo houden, maar willen niet meebetalen aan miljarden van de door Borchert bepleite transitie.

In de Zuid-Duitse deelstaat Beieren worden op 8 oktober regionale verkiezingen gehouden. Dat was jarenlang een traditioneel CDU/CSU-bolwerk van de conservatieve soort. Daar voeren partijleider Söder en de Europese EVP-fractieleider Manfred Weber al wekenlang campagne vóór de boer en tégen Berlijn en tégen Brussel. 

Volgens Markus Söder, minister-president van Beieren, is het opheffen van de commissie “een duidelijke afkeuring van het falende beleid van Groenen-minister Cem Özdemir”, en voegt toe dat “de voortdurende tegenstellingen tussen de deelstaten en de federale overheid de geloofwaardigheid van de commissie hebben ondermijnd”.

Het vastlopen van de Borchertcommissie is volgens hem de schuld van de stoplichtcoalitie, en niet van tientallen jaren CDU/CSU-bewindslieden in Berlijn en in deelstaten.