De Europese hoge vertegenwoordiger van buitenlands beleid, Josep Borell, heeft de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Javad Zarif, uitgenodigd naar Brussel te komen. Het is nog niet bekend óf en wannéér Iran op de uitnodiging ingaat. Doel is om de situatie in het Midden-Oosten te ‘de-escaleren’ na de dodelijke aanval van de Verenigde Staten op de Iraanse generaal Qassem Soleimani in Irak.
In de Belgische hoofdstad heeft secretaris-generaal Jens Stoltenberg de leden van de NAVO-raad bijeengeroepen voor spoedberaad, dat vandaag moet plaatsvinden. De voor zondag geplande zitting van het Israëlische veiligheidskabinet over de eventuele gevolgen van de moord op de Iraanse generaal Qassem Soleimani door het Amerikaanse leger, is verschoven naar maandag. Dat melden Israëlische media.
Naar verluidt zal de bijeenkomst zich richten op de wijze waarop Israël zich kan voorbereiden op mogelijke wraakacties van Iran op Israëlische doelwitten. Israël is sinds de dodelijke aanval van de Verenigde Staten in Bagdad in verhoogde staat van paraatheid.
Iran maakte zondag bekend dat het zich niet langer gehouden voelt aan het internationale atoomakkoord uit 2015. Dat besluit kan betekenen dat Teheran zijn nucleaire programma zonder beperkingen gaat voortzetten en ook doorgaat met de verdere verrijking van uranium.
EU-Commissaris Borrell maakt zijn uitnodiging aan Iran bekend daags na een telefoongesprek met Zarif. In dat telefoongesprek benadrukte de hoge vertegenwoordiger ‘het belang voor de-escalatie van de spanningen, om terughoudendheid uit te oefenen en verdere escalatie te vermijden’.
Borrell zei ook dat hij er bij Zarif heeft aangedrongen het historische nucleair akkoord (met de permanente leden van de VN-Veiligheidsraad plus Duitsland) uit 2015 in stand te houden. De Amerikaanse president Donald Trump zegde dat verdrag van zijn voorganger Obama in mei 2018 eenzijdig op en trof sancties tegen Iran. Ook dreigt hij met sancties tegen (Europese) bedrijven die zich niet bij de Amerikaanse boycot aansluiten.
Tijdens de oplopende spanningen tussen de VS en Iran in de loop van vorig jaar hadden de machthebbers in Teheran al gespeculeerd over gedeeltelijke terugtrekking uit de internationale nucleaire overeenkomst van Wenen. De VS heeft die ruim anderhalf jaar geleden al eenzijdig opgezegd en economische sancties getroffen tegen Iran.
Ondanks die maatregelen bleef de islamitische republiek zich nog geruime tijd aan het atoomakkoord houden, terwijl de Europese ondertekenaars probeerden de afspraken over onder meer de handel na te komen ondanks de represailles van de VS. Vorig jaar begon Teheran de voorwaarden van de deal met de wereldmachten echter te schenden door meer uranium te verrijken tot hogere concentraties dan toegestaan. Dat brengt de productie van kernwapens dichterbij.