De gevangen zittende leider van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK), Abdullah Öcalan, heeft laten doorschemeren dat hij bereid is tot vredesbesprekingen met de Turkse regering. De Koerdische rebellenleider zit op het eiland Imrali een levenslange gevangenisstraf uit.
De Koerdenleider zou onlangs voor het eerst in vele jaren weer toestemming hebben gekregen voor een ontmoeting met een delegatie van de Democratische Emancipatiebeweging (DEM). Daarin is volgens verscheidene bronnen uitgebreid gesproken over de huidige politieke situatie en de noodzaak tot het vinden van een vreedzame oplossing.
In het zuidoosten van Turkije voeren Koerden al tientallen jaren strijd voor autonomie. Ook in het noorden van Irak en Syrië zijn Koerden-groeperingen actief met elk hun eigen organisaties en eigen politieke en militaire leiders. De Turkse PKK is er maar één van. Wel is er in de regio ruim 20 jaar een autonome regio Koerdistan met enige internationale samenwerking, maar zonder officiële erkenning. Ondanks allerlei beloftes, toenaderingen en toezeggingen is er nog nauwelijks sprake van een gezamenlijke Koerdisch optreden.
De vermeende gesprekken met de DEM-delegatie zouden hebben uitgewezen dat er aan beide kanten voorzichtig optimisme heerst over de haalbaarheid van een hernieuwd vredesproces. Tevens wordt benadrukt dat de rol van de Koerdische gemeenschap in binnen- en buitenland cruciaal is voor duurzaam succes.
Verscheidene regionale nieuwspublicaties spreken van een nieuwe toon in Öcalan’s verklaringen. Hij is optimistisch over de mogelijkheid om een einde te maken aan de decennialange strijd tussen de PKK en de Turkse staat. De Turkse regering heeft niets over de ontmoeting en bespreking gemeld.
Volgens de berichtgeving van een Koerdisch nieuwsbureau in Zwitserland ziet Öcalan ruimte voor een “nieuwe fase van toenadering” tussen de PKK en Ankara. In het artikel wordt benadrukt dat hij zich sinds lange tijd niet zo open heeft opgesteld voor dialoog. Er zijn geen concrete details gegeven over mogelijke voorwaarden. De bereidheid van Öcalan zou mede afhangen van hoe serieus de regering in Ankara de gesprekken benadert.
In een nieuwsartikel van Hawar News wordt nader ingegaan op wat Öcalan zou hebben gezegd over een “oplossingsgericht beleid” van de Turkse regering. Daarbij kwam naar voren dat hij, ondanks zijn geïsoleerde detentie, nog altijd nauw betrokken wil blijven bij mogelijke besluitvorming.
De Engelstalige Turkse krant Daily Sabah besteedt vooral aandacht aan de steun die Öcalan lijkt te uiten voor een “terror-free Türkiye”-aanpak. Hij zou hebben gesuggereerd dat hij niet alleen klaar is om het gewapende conflict te beëindigen, maar ook wil nadenken over een bredere maatschappelijke verzoening. Deze verzoening zou volgens hem alleen kans van slagen hebben als ook ‘andere belanghebbende partijen’(?) zich inspannen om de spanningen tussen Koerden en de Turkse overheid te verminderen.
De nieuwssite Kurdistan24 sluit daar grotendeels bij aan en onderstreept eveneens Öcalan’s “gereedheid” voor vredesonderhandelingen. Volgens deze pro-Koerdische website zou een formele start van gesprekken pas mogelijk worden als de Turkse regering garanties geeft voor de veiligheid van alle betrokken partijen.
Hoewel de Turkse autoriteiten zich vooralsnog terughoudend hebben uitgelaten, zijn er signalen dat een toekomstige dialoog niet uitgesloten is. De combinatie van uitspraken van Öcalan en de steun die hij zegt te willen geven aan een “vredesinitiatief” wekt de indruk dat er een openingszet kan komen vanuit İmralı. Hoe de regering-Erdogan hierop zal reageren, blijft vooralsnog ongewis.