In Duitsland heeft het hooggerechtshof een belangrijke uitspraak gedaan over de mestwet, met aanzienlijke juridische en politieke implicaties. Daarin is nu tot in allerhoogste instantie bepaald dat de Duitse regering terecht het aantal en omvang van kwetsbare gebieden heeft uitgebreid. Daardoor mag in zulke ‘rote gebieten’ minder of geen mest meer worden uitgereden.
De uitspraak benadrukt de noodzaak van verdergaande grondwaterbescherming en bevestigt de noodzaak van strikte naleving van milieunormen door de landbouwsector. Juist vorige week maakte de Europese Unie duidelijk dat het juist strenger gaat optreden tegen nitraatvervuiling van bodem- en drinkwater. Brussel heeft vorige week daartegen inbreukprocedures op gang gebracht tegen Ierland, Vlaanderen en Oostenrijk.
De Duitse mestwet heeft vele jaren geleid tot veel debat, niet alleen tussen natuur- en milieubeschermers en agrarische organisaties, maar ook tussen de politieke partijen, en tussen de federale regering en de zestien Duitse deelstaten. Mede door die patstelling heeft de bestrijding van de nitraatvervuiling tientallen jaren vrijwel stil gelegen. Pas nadat de Europese Unie uiteindelijk miljoenenboetes dreigde te gaan innen, kwam daar verandering in.
Het hooggerechtshof heeft nu geoordeeld dat niet alleen de huidige ‘rote gebieten’ moeten worden gehandhaafd, maar ook dat de mestregels moeten worden aangescherpt om de waterkwaliteit effectief te beschermen. Daar heeft de Duitse centrumlinkse coalitie al voorstellen voor ingediend. Straks moeten boeren hun mestgebruik meten en bijhouden en zo veel mogelijk voorkomen dat schadelijke stoffen in het milieu terechtkomen.
BMEL-minister van Landbouw Cem Özdemir staat daarmee voor een lastige taak. Zijn aanscherpingen stuiten op forse weerstand vanuit verschillende Duitse deelstaten en landbouworganisaties. De kritiek richt zich vooral op de economische impact en de uitvoerbaarheid van de strengere regels voor boerenbedrijven.
Özdemir overweegt nu om zijn nieuwe mestregels enkele maanden uit te stellen, mogelijk vanwege deelstaatverkiezingen in september. Drie deelstaten met een sterke agrarische achtergrond gaan dan naar de stembus, en de politieke gevoeligheid rond dit onderwerp is hoog.
Het uitstel moet ruimte bieden voor verdere onderhandelingen en aanpassingen om een breder draagvlak te creëren in de bemiddelingscommissie. Daarin proberen vertegenwoordigers van de deelstaten en de federale regering tot een compromis te komen. Dit proces is complex en tijdrovend, maar cruciaal voor het vinden van een duurzame oplossing.