De Russische oorlog tegen Oekraïne heeft volgens de Wereldbank ruim 40 miljard dollar schade aangericht aan de Oekraïense agrarische sector. Dit omvat niet alleen fysieke vernietiging van landbouwgronden, maar ook schade aan infrastructuur zoals irrigatiesystemen en voedselfabrieken.
Het land is ongeveer een vijfde deel van haar landbouwgronden in de oostelijke Donbas kwijt door de loopgravenoorlog aan de wisselende fronten en door de wederzijdse aanleg van uitgestrekte mijnenvelden. Er werken nu ongeveer een kwart minder mensen in de landbouw, en het aandeel ervan in het bruto nationaal product is meerdere procenten afgenomen.
Voor de Russische invasie in 2022 leverde Oekraïne 50% van het graan voor het Wereldvoedselprogramma van de VN, en droeg landbouw bij aan 10,9% van het Oekraiense BBP en 17% van de werkgelegenheid. Sindsdien is het aandeel van de landbouw in het BBP gedaald naar 8,2%, en is het aantal mensen werkzaam in de sector met 22% afgenomen, wat resulteerde in 2,1 miljoen werknemers in 2023.
Het aandeel van de agrarische sector binnen de nationale economie is in de afgelopen twee oorlogsjaren gestegen tot 62% in 2023, vergeleken met 41% in 2021. De export bestaat voornamelijk uit granen en zonnebloemolie, waarbij Oekraïne wereldwijd verantwoordelijk is voor 43% van de zonnebloemolie-export, 19% van koolzaad en 13% van maïs.
Desondanks blijkt uit een recente studie naar economische vooruitzichten op de lange termijn dat Oekraïne er inmiddels in slaagt steeds meer van haar landbouwproducten te kunnen exporteren. Op een in juni in Berlijn gehouden internationale donorconferentie werd benadrukt dat het niet alleen op korte termijn een kwestie van overleven is, maar dat handhaving ‘van deze internationale graanschuur’ ook op langere termijn van vitaal belang is voor de wereldwijde voedselzekerheid.
Om deze crisis het hoofd te bieden, heeft de Wereldbank meerdere initiatieven opgezet om de Oekraïense landbouwsector te ondersteunen, omboeren toegang te geven tot betaalbare financiering en subsidies. Dit project moet ongeveer 1,5 miljard dollar aan werkkapitaal mobiliseren .
Verder heeft de Oekraïense regering onderhandelingen gestart voor een aanvullende lening van 700 miljoen dollar bij de Wereldbank. De sector heeft dringend behoefte aan investeringen in verwerkingscapaciteiten, modernisering van infrastructuur en op het gebied van logistiek en het opruimen van landmijnen om de toekomst van de landbouw in Oekraïne veilig te stellen.