Rusland vroeg Nederland om MH17-verdachten zelf te mogen berechten

Rusland heeft Nederland vorig jaar gevraagd de strafvervolging van de drie Russische verdachten van het neerschieten van het Maleisische passagiersvliegtuig MH17 over te dragen aan rechters in Rusland. Nederland heeft Moskou geantwoord dat daar geen sprake van kan zijn.

Nederland en Australië hebben eerder al Rusland mede-aansprakelijk gesteld voor de raketaanslag boven rebellengebied in het oosten van Oekraiene. Volgens de Nederlandse Justitie-minister Fred Grapperhaus kwam het Russische verzoek op 17 oktober 2019 bij zijn Haagse ministerie binnen. In zijn antwoord aan de Russische autoriteiten heeft Grapperhaus gevraagd of de Russen bereid zijn om een in Nederland uitgesproken vonnis over te nemen en eventuele straffen in Rusland tot uitvoering te brengen. Het is niet duidelijk wat Moskou daarop heeft gezegd.

Vlucht MH17, onderweg van Schiphol naar Kuala Lumpur, werd op 17 juli 2014 uit de lucht geschoten. Dat gebeurde boven het oosten van Oekraïne, waar pro-Russische separatisten vochten tegen het Oekraïense regeringsleger. De Boeing 777 werd geraakt door een Buk-raket van het het Russische leger. Alle 298 mensen aan boord kwamen om het leven, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders.

Van de vier mannen die verdacht worden van betrokkenheid bij het neerschieten van het vliegtuig, nu bijna zes jaar geleden, hebben er drie de Russische nationaliteit. De vierde verdachte is een Oekraïener. Als het proces tegen hen op 9 maart begint, zullen ze vrijwel zeker niet zelf aanwezig zijn. Waarschijnlijk verblijven ze in Rusland, dat hen niet wil uitleveren. Rusland levert geen onderdanen uit. Een van de Russische verdachten heeft een Nederlandse advocaat, en een andere verdachte Rus heeft twee Nederlandse advocaten.

Volgens een van die advocaten bestaat het dossier in de zaak al uit zo’n 30.000 pagina’s. Zij hebben dat nog niet ontvangen, stellen ze. Hun betrokkenheid kwam tot stand via de Russische advocate Elena Kutina. Zij mag hier niet optreden namens de verdachten, wel levert zij relevante informatie aan voor hun verdediging.

Op 9 maart is de eerste zittingsdag van het proces tegen de vier verdachten. Dat proces wordt gehouden in de extra beveiligde rechtbank, in een groot afgesloten complex op het terrein van de internationale luchthaven Schiphol. Voor het proces zijn voor komend jaar al tientallen zittingsdagen uitgetrokken. In die strengbewaakte rechtbank worden momenteel ook enkele processen gevoerd tegen enkele kopstukken van de Nederlandse drugsmaffia.

De Nederlandse Koning Willem-Alexander heeft woensdagmiddag in Rotterdam een bezoek gebracht aan functionarissen die betrokken zijn bij het onderzoek naar en de rechtszaak over de ramp met vlucht MH17. De koning sprak met medewerkers van het Openbaar Ministerie, het ministerie van Justitie en Veiligheid en de politie over onder meer hun persoonlijke ervaringen en de complexiteit van het onderzoek.

Politie en justitiële autoriteiten van de getroffen landen Nederland, Australië, België, Maleisië en Oekraïne hebben de afgelopen jaren nauw samengewerkt bij het onderzoek naar de ramp in een Joint Investigation Team (JIT). Rusland heeft vanaf de allereerste dag geweigerd aan het onderzoek mee te werken, onder meer omdat het niet was toegelaten tot het JIT-team. De kwestie zorgt al jarenlang tot spanningen tussen Nederland en Rusland. Pas zeer onlangs is er voor het eerst op diplomatiek niveau minimaal contact over geweest.