Kanselier Merkel, de Franse president Macron en de Britse premier Johnson dringen bij Iran aan op terughoudendheid in het conflict tussen de VS en Iran. Ze roepen de regering in Teheran op zich te houden aan het atoomakkoord uit 2015.
De Europese regeringsleiders benadrukken de noodzaak van de-escalatie. Ook de andere landen in het conflict roepen ze op tot “uiterste terughouding en verantwoordelijkheid” en ze zijn het erover eens dat de “soevereiniteit en veiligheid van Irak” moeten worden beschermd.
De ministers van Buitenlandse Zaken komen vrijdag voor een extra vergadering naar Brussel, om de Europese reactie te bespreken op de toegenomen Amerikaans-Iraanse spanningen in het Midden-Oosten. EU-Buitenlandcommissaris Borell hoopt nog vóór die tijd met de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken te hebben gesproken.
Eigenlijk staan de EU-landen voor de keus of ze het uitgeklede en ontmantelde Iraanse atoomakkoord nog steeds enigszins overeind proberen te houden, of dat ze zich erbij neerleggen dat de Verenigde Staten zich er al eerder uit hebben teruggetrokken en dat Iran zich er nu ook niet langer aan gaat houden.
Zondag stemde een deel van het Iraakse parlement ervoor om alle buitenlandse militairen van de door de Verenigde Staten geleide coalitie tegen IS het land uit te sturen. Koerdische en soennitische parlementsleden boycotten die zitting. Iran zei zich niet langer aan het internationale atoomakkoord te zullen houden. De 28 EU-lidstaten hebben daar grote zorgen over. Dat besluit kan betekenen dat Iran zijn nucleaire programma zonder beperkingen gaat voortzetten.
De Nederlandse trainingsmissie in het noorden van Irak is ook inmiddels stilgelegd. Defensie meldde zondag nog dat circa veertig mariniers in Erbil deze week weer aan de slag zouden gaan. Maar de bevelhebber van de internationale coalitie tegen IS heeft alsnog besloten de activiteiten in het Koerdische Noord-Irak ook op te schorten, aldus een woordvoerder van Defensie maandag.
De trainingsmissie bij Bagdad was al eerder gestaakt. Daar trainen en adviseren drie tot twaalf Nederlandse commando’s Iraakse special forces. Er zijn volgens de woordvoerder nog geen plannen om de Nederlandse militairen terug te halen.
Ook in de Arabische wereld wordt met argusogen gekeken naar de dreigende situatie dat Iran de Amerikaanse aanslag op hun militaire commandant gaat wreken tegen VS-posten en VS-belangen in hun regio. Bovendien bestaat de vrees voor nog verdere uitbreiding van de Iraans-sjiitische invloeden in Irak, Syrië en de soennitische Golf-regio. Arabische landen proberen in hun reacties op de Amerikaanse aanslag vooral te voorkomen dat ze door Teheran op het Amerikaans-Israëlische ‘vriendenlijstje’ worden gezet.