De Duitse minister van Landbouw Cem Özdemir (Groenen) stelt zich kandidaat om in 2026 de nieuwe premier van de deelstaat Baden-Württemberg te worden. Hij wil daar zijn partijgenoot, de populaire regionale premier Winfried Kretschmann, opvolgen. Die heeft al eerder vanwege zijn leeftijd zijn aftreden aangekondigd.
Kretschmann leidt in Baden-Württemberg sinds 2011 een coalitie van de Groenen met de CDU, waar hij de Groenen tot een van de grootste regionale partijen maakte. Volgens recente opiniepeilingen hebben de christendemocraten daar momenteel een lichte voorsprong op de Groenen. Ook op landelijke schaal zijn de christendemocraten de Groenen voorbij gestreefd.
De kandidatuur van Özdemir betekent niet alleen een test voor de Groenen op regionaal niveau, maar krijgt ook gevolgen voor de landelijk-politieke campagne naar de Bondsdagverkiezingen, najaar 2025. De campagne van Özdemir wordt in de Duitse media strategisch gezien als de aftrap voor de landelijke verkiezingen.
Özdemirs kandidatuur in Baden-Württemberg markeert daarmee een cruciale fase voor zowel zijn eigen partij als de Duitse politiek. Zijn kandidatuur moet de Groenen helpen in een belangrijke deelstaat aan de macht te blijven, maar symboliseert ook hun bredere inzet voor de Bondsdagverkiezingen in 2025. Door zich kandidaat te stellen, kan Özdemir voor de Groenen veel voorwerk doen voor de landelijke campagne.
Over de kandidatuur van Özdemir voor het premierschap in zijn eigen deelstaat werd al enige tijd openlijk gespeculeerd. Daarbij komt dat Özdemir (met de ministers Habeck en Bärbock) behoort tot de top van de meest-aansprekende Groenen-politici. Normaal gesproken zou hij na de Bondsdagverkiezingen in 2025 inzetbaar kunnen zijn voor een opnieuw een federale ministerpost.
In Berlijn wordt echter de afgelopen weken steeds vaker gespeculeerd op een (toekomstige?) regeringswisseling, of een (voortijdige?) breuk in de coalitie, mede onder invloed van de schokkende stembusuitslagen in drie oost-Duitse deelstaten. Daarbij behaalde de rechts-extremistische AfD een kwart van de stemmen, en kwam nieuwkomer Bündnis Sahra Wagenknecht (BSW) als tweede partij uit de bus.
Bij de SPD heeft de grote rechtse verkiezingswinst al geleid tot het vervangen van de secretaris-generaal van het partijbestuur, en bij de Groenen tot de vervanging van de twee duo-voorzitters. Bovendien heeft CDU-oppositieleider Merz al publiekelijk gezinspeeld op een vroegtijdige val van de coalitie, en zegt dat CDU/CSU na de verkiezingen de grootste partij wil zijn en dat hijzelf bondskanselier wil worden.
De CDU heeft al laten weten dat zijn partij in dat geval het belangrijke landbouw-ministerschap zal opeisen. Die claim geeft Özdemirs campagne richting 2026 in Baden-Württemberg een extra làndelijk aspect. Onder FDF- en BBB-achtige Duitse agrariërs is Özdemir weliswaar de gebeten hond, maar anderen prijzen hem dat hij zijn rug recht hield onder de bezuinigingen van FDP-minister Lindner. En dat hij afgelopen najaar bij de grote boerendemonstraties niet wegkroop.
Terwijl de CDU de steun van het centrumrechtse middelen versterkt, zet Özdemir met deze stap een belangrijke koers uit voor de toekomstige positie van de Groenen, zowel in Baden-Württemberg als in de Bondsdag.