Franse politie mag landbouwers beschermen tegen milieuactivisten

Het Franse hooggerechtshof heeft bepaald dat de speciale Demeter-gendarmerie tegen protestacties van milieuactivisten op het Franse platteland opereert binnen juridisch toegestane criteria. Volgens het Hof mag de politie ideologisch-gemotiveerde groeperingen in de gaten houden die demonstraties en blokkades voorbereiden tegen genetische gewas-bewerking en het sproeien van chemische middelen.

De Franse politie-eenheid Demeter werd in 2019 in het leven geroepen om criminaliteit op het platteland aan te pakken, met nadruk op het beschermen van boeren tegen bedreigingen en vandalisme. De oprichting vond plaats tegen de achtergrond van toenemende aanvallen op agrarische bedrijven en zogenaamde ‘agribashing’.

Milieu- en klimaatbewegingen hebben kritiek op de werking van de Demeter-eenheid. Zij beschuldigen de eenheid ervan de vrijheid van meningsuiting en het recht op vreedzaam protest te schenden. Voor hen is Demeter een instrument om kritische stemmen over industriële landbouwpraktijken het zwijgen op te leggen. 

Aan de andere kant hebben Franse agrarische belangenorganisaties de politie-eenheid omarmd als een maatregel ter bescherming van boeren. Zij wijzen erop dat deze eenheid hen helpt in een tijd waarin boeren steeds vaker te maken krijgen met intimidatie, diefstal en geweld. 

De recente uitspraak van de Raad van State op 7 november 2024 bevestigde de legitimiteit van de Demeter-eenheid en haar activiteiten. De hoogste administratieve rechtbank oordeelde dat de gendarmerie het recht heeft om ideologische acties van milieuactivisten te monitoren, als deze acties gepaard gaan met verstoringen van de openbare orde. De rechtbank concludeerde dat er geen sprake is van schending van fundamentele rechten.

De uitspraak heeft geleid tot verdeeldheid in de reacties. Agrarische organisaties toonden zich opgelucht en verwelkomden de bevestiging van de legitimiteit van Demeter. Daarentegen uitten milieu- en mensenrechtenorganisaties hun teleurstelling en bezorgdheid over de mogelijke inperking van burgerlijke vrijheden. Zij vrezen dat de uitspraak een precedent schept voor het verder beperken van protesten en activisme in Frankrijk.